Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (carjis)

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) 
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 6 | Juni, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar | 
www.carjis.org 
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-6-349-358 
 
E-mail: [e-mail] 
353 
birlashtirish to’g’risida»gi qaroriga muvofiq Turkiston Xalq Komissarlari qoshida 
«Iqtisodiy Kengash» tashkil etildi
11
. 
Viloyat va uyezdlarda esa viloyat, uyezd ijroiya komitetlari bo’limlari 
huquqlariga ega bo’lgan viloyat va uyezd iqtisodiy kengashlari tuzildi. 
Keyinchalik 1921-yilning 23-noyabrida Turkiston Iqtisodiy Kengashi qoshida 
Turkiston Davlat umumiy-reja Komissiyasi tuzildi
12
. Komissiya tarkibi va uning 
a’zolari Turkiston Iqtisodiy Kengashi tomonidan belgilangan va Turkiston Iqtisodiy 
Kengashi raisi tasdig’idan o’tgan. Shu bilan birga komissiya o’z faoliyatiga doir 
ko’rsatmalarni smeta bo’yicha Turkiston Iqtisodiy Kengashidan olgan. Ayni paytda 
1921-yil 23-noyabrda bunday komissiyalardan Turkiston Iqtisodiy Kengashi qarori 
bilan viloyat iqtisodiy kengashlari ham tuzildi
13
. 
Turkiston Iqtisodiy Kengashi tuzilgandan olti oy keyin bo’lib o’tgan Turkiston 
Sovetlarining X s’yezdi (21-25. VIII. 1921-yil) bu tuzilmaning faoliyatida o’zgarish 
yasadi va uni o’zining asosiy vazifasini bajarishga yo’naltirib to’liq ravishda Moskva 
farmoyishlariga bo’ysindirdi. S’yezd kun tartibidan agrar masalalardan tashqari 
Turkistonda sovet hokimyatini ham iqtisodiy ham siyosiy jihatdan mustahkamlash 
masalasi ham o’rin olgan edi
14
. 
1921-yil 25-mayda qabul qilingan Mehnat va mudoffa Kengashi (MMK) 
nakazining loyihasida esa barcha iqtisodiy masalalar bilan shug’ullanadigan xalq 
komissarliklari markaziy organlarining ishini bir-biriga muvofiqlashtirish hamda 
hamma joyda iqtisodiy kengashlar tuzish va ularning hisobotini to’g’ri yo’lga qo’yish 
ko’zda ta’kidlab o’tilgan edi
15
. Bundan ko’zlangam maqsad esa mahalliy apparat 
ishini nazorat qilish va shu orqali sansolarlik va buyrokratizmni yoqotishga muvaffaq 
bo’lish deb ko’rsatilgan edi. 
1921-yil 6-oktayabrda Turkiston markaziy Iqtisodiy Kengashi va Turkiston 
Xalq Komissarlari Xalq Komissarlari Soveti uning faoliyatini kuchaytirish maqsadida 
«Turkiston Respublikasi Iqtisodiy Kengashi haqida» Nizom qabul qilindi
16
. Unda 
quyidagilar nazarda tutilgan edi: 
– Xo’jalik qurilishini muntazam amalga oshirishda, yagona xo’jalik rejasini 
o’tkazuvchi RSFSR vakillari ishi bilan muvofiqlashtirish borasida iqtisodiy 
11
ЎзР МДА, 25-фонд, 1-рўйхат, 444-иш, 2-варақ. 
12
ЎзР МДА, 25-фонд, 1-рўйхат, 444-иш, 5-варақ. 
13
ЎзР МДА, 25-фонд, 1-рўйхат, 444-иш, 11-варақ. 
14
Алламуродов Д. Деятельност советов Ўзбекистана по восстанавленению народного хозяйства. – Т., 1965. стр. 
56-57.
15
Ленин В. И. Тўла асарлар тўплами. Т. 43. – Т., 1979. 307-бет.
16
ЎзР МДА, 17-фонд, 1-рўйхат, 59-иш, 270-варақ. 

---