Buyrug‘i maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablarini tasdiqlash haqida

III bo‘lim. 6 — 12 oylik bolalarning rivojlanishi
VIII bob. Jismoniy rivojlanish, o‘z-o‘ziga xizmat va gigiyena
1-§. Yirik motorikani rivojlantirish
77. Quyidagilar 6 — 12 oylik bolalarda yirik motorikani rivojlantirish talablari
hisoblanadi:
gavdasini boshqara olish (muvozanat saqlashga qodir bo‘lish);
tana a’zolarini boshqara olish;
maqsadli harakatlana olish.
78. Quyidagilar 6 — 12 oylik bolalarda yirik motorikaning rivojlanish indikatorlari
hisoblanadi:
qo‘l kaftlari va tizzalarida turib olish, chayqalish, doira shaklida oldinga keyin orqaga,
har xil yo‘nalishlarda va turli yuzalarda (pol, divan, balandlikdan pastga) emaklash;
yotgan holatidan o‘tirib olish, o‘tirgan holatidan yotib olish, hech kim ushlab turmagan
holda o‘tirish;
o‘yinchoqni olish uchun stol tagiga engashish va katta yoshdagilarning yordamisiz yana
turib olish (gavdasini to‘g‘rilash);
mustaqil ravishda to‘g‘ri yurishni boshlash;
ikki oyog‘i va ikki qo‘lidan foydalanib tana holatini o‘zgartirish;
qo‘l va oyoqlari yordamida balandligi 0,6 m bo‘lgan buyumlar ustiga mustaqil chiqa
olish;

---

qo‘lini ko‘tarish va tushirish;
katta yoshdagilarning yordamisiz ular ko‘rsatgan yo‘nalishda yurish;
yuqoriroq joyda turgan buyumni olish uchun oyoqlarining uchiga turish;
aravachasi ketidan yurish va yurish vaqtida to‘siqlarni aylanib o‘tish;
bir buyumdan boshqa buyumga o‘tish;
katta yoshdagilarning qo‘llaridan ushlab zinalarga chiqish va tushish.
79. 6 — 12 oylik bolalar bilan quyidagi shakllarda mashqlar olib borish lozim:
bolani eng yoqtirgan o‘yinchog‘i yoniga emaklab kelishini rag‘batlantirish;
bola bilan birgalikdagi o‘yinlarni tashkil qilish, bolaga: “Oldimga kel!”, “O‘tir!” qabilida
ko‘rsatmalar berish;
bolaning past bo‘yli buyumlar ustidan hatlab o‘tishini rag‘batlantirish va ularning
o‘lchamlarini asta-sekin oshirib borish;
bolaning o‘zi qiziqayotgan buyumga xodaning ustidan emaklab etib borishi uchun
imkoniyat yaratish;
musiqa sadolari ostida ritmik harakatlarni bajarish, raqs tushish va qo‘llarni silkitish;
bolaning o‘tirgan holatidan yotib olishi va yana oldingi holatga qaytishi uchun yumshoq
yuzani ta’minlash;
bolaning qornida yotgan holatdan ag‘darilib, o‘tirish holatiga o‘tishi, so‘ng tik turib
olishini rag‘batlantirish;
bolaning mustaqil ravishda o‘rnidan turishini rag‘batlantirish;
bola birinchi qadamlarini bosayotganda, suyanib olishi mumkin bo‘lgan turg‘un qattiq
predmetlar bo‘lishini ta’minlash;
bolaning bir buyumdan boshqa buyumgacha mustaqil yurib borishini rag‘batlantirish;
bola o‘tirgan holatda unga koptok tashlash va uning ana shu koptokni tutib olishini
rag‘batlantirish;
bola o‘rindig‘iga chiqib olayotganida, o‘zi bilan biror-bir o‘yinchoqni olishini
rag‘batlantirish;
bolaning yuzalarga chiqib olishi uchun ko‘proq imkoniyat yaratish;
bola bilan ikki va uch so‘zdan iborat gaplarni qaytarishdan iborat bo‘lgan o‘yinli
mashqlarni bajarish;
bola bilan turli ko‘ngilochar o‘yinlarni o‘ynash;
bolaning o‘zidan balandroq yuzadagi o‘yinchoqni qo‘llari bilan olishini rag‘batlantirish;
bola har ko‘tarilib yana pastga tushganida uni maqtash;
xonada tegishli to‘siqlarni joylashtirib, bolaning to‘siq sari tezda borib, unga urilib
ketmasdan aylanib o‘tishini rag‘batlantirish;
80. 6 — 12 oylik bolalar hali juda tajribasiz bo‘lganliklari uchun quyidagilarga amal
qilish lozim:
bolani qarovsiz qoldirmaslik;
turli jarohatlanishlarning oldini olish;
xotirjam va do‘stona ohangda so‘zlashish;
xonalarda xavfsiz muhit yaratish, jumladan isituvchi, qizdiruvchi asbob-uskunalarga
yaqinlashish imkoni yo‘qligiga, jihozlarda o‘tkir qirrali burchaklar mavjud bo‘lmasligiga e’tibor
qaratish.