Buxoro oziq-ovqat va engil sanoat

6.OFFSHOR  KOMPANIYASI. 

 

 OFFSHOR    KOMPANIYASI  -  bu    imtiyozli    soliq    to’lash  (  yoki  butkul  tulamaslik)  

xududida  bunyod  etilgan  korxona  bo’lib  u ruyxatga  olingan   joyda   barkaror  turmaydigan   

shaxslarga    tegishlidir.  Ko’pgina    davlatlarda      xorijiy  investiciyalarini    ko’prok      jalb      etish  

maqsadida  kiritilgan  omonatlar xaqidagi    axborotning  qonunchilik  yokiananaviy  kafolatlar  

yo’li  bilan konfidensialligini  (oshkor etilmasligini)  tamin  etuvchi  va qator  imtiyozlar  berish  

tizimi  bunyod    etilgan    bo’lib,  bu    tizim      xorijiy      tadbirkorlarga    ularning    tadbirkorlik   

faoliyatini  mazkur   davlat xudida  olib   boorish   sharti   bilan   joriy  qilinadi. "Offshor  zonasi"  

deb  nom   olgan  bunday   xududlarga G’arbiy   Evropada  -  Gibraltar,  Irlandiya,  genua, Djersi, 

Malta,  Olderna    orollari,  xamda,  bazi    bir    qo’shimcha  shartlar    bilan    Lyuksemburg    va 

Lixtenshtyen    davlatlari;  yaqin    sharqda  -  Kipr,  Baxrayn,  Birlashgan    Arab    Amirliklari      va 

Livan;  o’zoq    sharkda  -  Gonkong,  Singapur,  Labudan    oroli  (Malayziya);  Markaziiy    Amerika   

Krib    deng`izida  –  Bag’am    orollari  ,  Britan  ,  Virgin    orollari,  Tyurke    va  Kokos    orollari, 

Kaymanovlag  orolari, Niderland , Antil orolari,  Beliz, Neviye, Kosta -Rika, Grenada, Panama, 

Antigua,  Arube;  Afrikada    -  Liberiya,  Mavrikiy    va  boshqalar.Turli    ma`lumotlarga    ko’ra, 

dunyoda 30-50  atrofida   offshore  xududi  soliq  gavanlari ( bandargohlari) ma`lum. 

  Odatda, offshor  korxonasi  mas`uliyati cheklangan  jamiyat  yoki kompaniya  shaklida  bunyod  

etildi.  Ammo,    offshor    faoliyati    uchun    boshqa    tashkiliy-xuquqiy    shalar    xam    yuk      emas, 

---

masalan,  shirkatchilik,  xorijiy  kompaniyaning`      shaxobchasi    shaklida  xam    bo’lishi     mukin. 

Ba’zi  bir   davlatlar  va tayyor  kompaniyani  tezkorlik  bilan sotib olish  yo’li  bilan "offshor"  

tashkil    qilish  mumkin.  Bunda    nizom  kapitalining`    eng    kam  ulchami    bevosita    va  bilvosita  

qonun      bilan    belgilanishi  (Kipr,  Irlandiya,  Gibraltar)  yoki    umuman    chegaralmagan    bo’lishi  

mumkin (G`onkong, Maday). 

   Offshor kompaniyasining  soliq  to’lash  tartibiga   ta`sir  ko’rsatuvchi  asosiy  shart   bu uning  

rezident  va  rezident    emaslik    maqomidir.  Bunda    nazarda    tutilayotgan    narsa    korxona  

boshqaruv  idoralarinning, uning  ro’yxatdan  o’tgan  xududiga  nisbatan , o’rmonda  joylashgan  

joyidir. Norizident  kompaniyalrining`  rezidentlardan  farqi  shundaki, ular   o’zlari  joylashgan  

xududdan      turib    boshqariladi.  Norizident    kompaniyalar      amalda    maxalliy    soliq    to’lash   

tizimidan  butunlay  chiqariladi. Bu  kabi  kompaniyalarning  o’zlari   ro’yxatdan   utgan  joyda  

o’ziga  tegishli  ofisi  bo’la  shart  emas,  ba`zi  bir  davlatlarda  esa,  buxgalterlik  xujjatlarini  

olib    borishdan    va  xissadorlar      reyestrini    yuritishdan      xam    ozod    qilingan    Bu  xolda  , 

korrespondenciyalarni  qayta  ishlash  va yillik  moliyaviy  xisobotlarni  tayorlash  majburiyatlari  

maxsus  firmalar  zimmasiga  yuklatiladi .Kompaniyani  uning egasi   yr  sharining  xar qanday  

nuqtasidan    turib    bevosita    boshqarishi    mumkin.  Soliq      boshqa    tulovlardan    imtiyozlar  

kompaniyaning`  mulki  va unda  ishlovchi  xorijiy  ishchilarga  nisbatan  joriy  qilinadi, ba’zi  

bir  xollarda    esa    ishx    xaqlaridan    olinadigan      soliqlardan    xam  ozod    qilinishi    mumkin. 

Kompaniyaning      moliyaviy    faoliyatida    valyuta    bo’yicha    cheklanishlarning      bo’lmagani  

sababli  olingan  daromad  istalgan  turdagi   valyutada  yorqin  olib  chiqib  ketilishi  mumkin. 

shu sababli, offshor  kompaniyalari, go’yoki kapitalni  qochirish   uchun  bunyod  etiladi, degan  

noto’g’ri  fikrlar  keng  tarqalgan. Bu fikrda  qandaydir  darajada  xaqiqat  bor,  chunki  bu kabi  

korxonalarning    bir  qismi    xaqiqatan    xam    kapital    yigish    uchun    mo’ljallang`an      sifatida  

faoliyat    ko’rsatadi.  Ammo,    offshor    kompaniyalarning`    ko’pchiligi      xaqiqiy    xo’jalik  

faoliyatini    amalga    oshirish    va  savdo    operaciyalarini    moliya    bilan    ta’minlash,  xizmat 

ko’rsatish,  investitsiyalarni    boshqarish    kabi    faoliyatlar    bilan    shug’ullanadilar.  Ular    ichida  

ko’plari    bizning`    respublakamizga    moliyaviy    kuyilmalar,  tovarlar    va  texnologiyalar  

ko’rinishida  kapital    jalb  qilishda  yordam  berishlari  mumkin.