Buxoro muhandislik-texnologiya instituti «yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari» kafedrasi

Ayollar kostyumi. Ayollar kostyumi erkaklarnikiga nisbatan ispan modasi ta’siriga kamroq tushgandi. Is­pan ko’ylaklarini franstuz ayollari faqat odob yuzasidan tantana munosabati bilan kiyishardi. Bu oir va nokulay kiyimlarni ular o’zlarini didlariga moso’zgartirgan edilar: bo’ynini va ustki ko’ylakning oldini ochiqkilib, kiyimini boyroqbezatishardi.
XVIacp birinchi yarmida ispan modali silueti konussimon shaklni eslatardi. Ichki va ustki ko’ylaklar karkasga tortilgandi, tor lifi dekoltesi "kare" edi. Ba’zan, dekoltesi uloq"shemizetka" bilan berkitilardi. Englarining boshi tor bo’lib, uchi juda kengaygandi va ko’pincha mo’yna manjetli edi. Ustki ko’ylagining engi orasidan ichki ko’ylakning englari ko’rinardi.
Asr o’rtalarida ayollar kostyumi erkaklarnikidek is­pan modalariga o’xshardi. Shu davrda ayollar kostyumida birinchi marta korset ixtiro qilingandi. Ko’ylakning silueti avvalgiday bo’lgan, faqat englari o’zgargandi. Ustki ko’ylak engining shakli kichkina bufli edi. Uning kesimlaridan ichki ko’ylakning engi ko’rinardi. Ba’zan, ustki ko’ylakning engi o’rta asrlarning valikli "jigo" yoki "kanotcha"larini eslatardi.
Oyoqkiyimlari past poshnali tuflilar va baland taglikli italian tuflilar edi.
Prichyoskalar — marjon bilan bezatilgan, sochlar ikki yarim doyra shaklida peshonada joylangan. Bosh kiyimlar pricheska shakliga mosto’r bilan bezalgan chepestlar va beretlar edi.
To’r bilan bezatilgan dastro’mollar va yarim niqoblar urf bo’lgan.
Marvarid marjonlar va uzun dekorativ kamarlar an­tika bezak edi.
XVI asr oxirida ayollar kostyumining shakllari keskin o’zgargandi. Asosan, yubkaning shakllari o’zgargandi. Oldin yubka keng taxlamli bo’lgan bo’lsa, endi esa uning shakli abajur ga o’xshash shaklga aylangandi. Yubkaning tagidan qattiq karkas va uning ustidan belga aylana "ildirak"simon valikni kiyishgandi. Lif yana toray- di. Belni ingichkaroq ko’rsatish uchun lifning old "uch- burchak"i yubkaga uzaytirilgandi. Englarning shakli av­valgiday qolgandi va to’qa bilan biriktirilgan yotiq kesimlar qilinardi. Dekolte ovalsimon va juda chuqur bo’lganligi tufayli "shemizetka" bilan berkitilardi. Yoqa shakli ham juda o’zgardi. Frezaning o’rniga boshdan balandroq ko’tarilgan karkasli tik yoqa kirgandi. Yoqa bir yoki ikki qavatli bo’lishi mumkin edi.
Prichyoskalar ikki xil bo’lgandi — yo sochlarni jingalak qilib orqaga tashlab yurishardi yoki simli karkas yordamida tepaga ko’tarib qo’yishardi.
Niqoblar did-farosatga qarab tanlanardi.
Kostyumning qo’shimchalari: taxlama elpiichlar, hamyonlar, oynachalar, piyoz shaklli zanjirga osilgan soatlar, tasma yordamida belga osilgan teri parchalari (burgani tutish uchun) edi.
Nazorat savollari
1.Italiya va Fransiya kostyumlaridagi farq
2.Fransiya erkaklari kostyumi
3. XVI asrda erkaklar kiyimidagi o’zgarish
4.Antik bezaklar nomlari

Adabiyotlar :

5. 
   G.K. Xasanboeva, V.A Chursina «Kostyum tarixi» 1992 y.
   

2. Д.Rahmatullayeva, U.Xodjayeva, F.Аtaxonova “Libos tarixi” 2015y.

Testlar: