Buxoro davlat universiteti qosimov f. M. Qosimova m. M

2.Ayirish. Agar a kesma в va с kesmalardan iborat bo’lib, a va в kesmalarning uzunliklari m va n natural sonlar bilan ifodalansa (bir xil uzunlik birligida), с kesma uzunligining qiymati a va в kesmalar uzunliklari qiymatlarining ayirmasiga teng: с=(m-n)e, ya’ni natural sonlarning m-n ayirmasini uzunliklari mos ravishda m va n natural sonlar bilan ifodalangan a va в kesmalar ayirmasi bo’lgan с kesma o’zunligining qiymati sifatida qarash mumkin ekan.

Boshlang’ich sinflar uchun matematika darsliklarida turli kattaliklar va ular ustida amallar qaraladigan masalalar ko’p. Kattaliklarning qiymatlari bo’lgan natural sonlarni qo’shish va ayirishning ma’nosini aniqlash bunday masalalarni yechishda amallarni tanlashni asoslashga imkon beradi.

Masalan, quyidagi masalani qaraylik: Bog’dan 3 kg olcha va 4 kg olma terishdi. Hammasi bo’lib necha kg meva terishgan? Masala qo’shish amali bilan echiladi. Nima uchun?

Terilgan olchalar massasini a kesma ko’rinishida, terilgan olmalar massasini в kesma ko’rinishida tasvirlaymiz.(8-rasm) U holda terilgan hamma mevalar massasini AВ kesmadan va ВС kesmadan AС kesma yordamida tasvirlash mumkin. AС kesma uzunligining son qiymati AВ va ВС kesmalar son qiymatlarining yig’indisiga teng bo’lgani uchun terilgan mevalar massasini qo’shish amali bilan topamiz: 3+4=7(kg).