Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

Oshqozon shilliq pardasi va 12-barmoqli ichak destruksiyasi sindromi.

 Yara kasalligi bu 

-  surunkali  qaytalanuvchi  xastalik  bo‘lib,  u  tartibga  soluvchi  mexanizmlar  (asab  va  gormonal), 

shuningdek,  oshqozon  ovqat  xazm  qilishining  bo‘zilishi  oqibatida  oshqozon  va  12-barmoqli 

ichakda  peptik  yara  paydo  bo‘lishidir.  Yara  kasalligi  XX  asrning  eng  keng  tarqalgan 

xastaliklaridan  biridir.  Etiologiya:  yara  kasalligi  kelib  chiqishiga  asos  yaratuvchi  etiologik 

omillarni  5  guruxga  bo‘lish  mumkin: 1.  oshqozonda  ovqat  xazm  qilishning  bo‘zilishi  va  shilliq 

pardaning  qarshilik  kursatuvchi  kuchining  susayishi  oqibatida  yaraning  paydo  bo‘lishiga  olib 

keluvchi  oshqozon  va  12-barmoqli  ichak  funksional-morfologik  o‘zgarishlari  bilan  bog‘liq; 2. 

Harakatdagi mexanizmlarning tartibi bo‘zilishi-asab va gormonal (birinchi tomondan bosh miya 

qobiqi  kortikal  impulslar  orqali  oshqozonga  ta'sir  utkazadi,  ikkinchi  tomondan  oshqozon 

mexano-,  baro-,  xemoreseptorlar  orqali  bosh  miyaga  oshqozondagi  o‘zgarishlar  xaqida  xabar 

beradi). 

3. 

Konstitusional 

va 

naslga 

xos 

xususiyatlar. 

4. Tashqi muxit ta'siri: ruxiy stresslar, jismoniy  stress (kuyish, jaroxatlanish, ovqatlanish rejimi 

va 

ritmi 

bo‘zilishi, 

chekish 

va 

boshqa 

etiologik 

omillar). 

5. 

Yondosh 

kasalliklar 

va 

dori 

vositalari. 

Xozirgi  kunda  ma'lum  bulgan  omillar  ichida  yara  kasalligini  keltirib  chiqaruvchi  omil  bu-

oshqozon  va  12-barmoqli  ichakdagi  asab  sistemasi  tartibining  Bo‘zilishi,  eng  avvalo,  trofik 

jarayonlarning  (ya'ni  asab  trofiklari)  kechishi  asablar  tomonidan  boshqarilishining  bo‘zilishi 

ekanligi  aniqlangan.  Shu  bilan  birga  bu  a'zolarning  fuknsional  holatini  aniqlovchi  gumoral  va 

endokrin  mexanizmlarning  bo‘zilishida  ruy  beradi.  Tajovo‘zkor  (peptik  omil,  oshqozon  va  12-

barmoqli  ichak  motor-evakuator  funksiyasining  Bo‘zilishi)  va  ximoya  (shilliqlar  sekresiyasi  va 

bikarbonatlar,  shilliq  pardaning  qon  bilan  ta'minlanishi,  epiteliyning  regenerasiyasi)  omillar 

orasidagi  munosabatning  Bo‘zilishi  oxir-oqibatda  destruktiv  o‘zgarishlar  va  yara  paydo 

Bo‘lishiga 

olib 

keladi.