Buxgalteriya hisobi. Buxgalteriya hisobining uch XIL turi. Reja

Sana	Batafsil tavsifi	Sotish
Хarajatlar

Sana: Buxgalteriya ishi olib borilishi sanasi; Batafsil tavsif: ish tavsifini yozing;

Sotish: sotishdan olingan summani Kiriting; Хarajatlar: ishni yuritish uchun sarflangan summa.

2-tur. IKKiyoKlama yozuvlarning bazaviy tizimi

Buxgalteriya xisobining bu rivojlangan tizimi, avvalgilarga Karaganda KengroK axborot bera oladi. Bu sodda tizim bulib, uni bajarish oson va Kuplab KichiK Korxonalar uchun yaroKli xisoblanadi.

Sana

Batafsil tavsif

№

Gazna

BanK

sotish

Тugridan- tugri material xarajatlari

Тugridan- tugri mexnat xarajatlari

Bilvosita xarajatlar

Kirim

t

S Ct s. O

Kirim

t

S Ct s. O

Sana: Buxgalteriya ishi olib borilishi sanasi;

Batafsil tavsif: ish tavsifini yozing;

№: xujjatning tartib raKami;

Gazna__Debet__Kredit'>Gazna: Korxona gaznasiga Kelib tushayotgan va chiKib Ketayotgan barcha pullarni yozing; BanK: banK xisobiga Kelib tushayotgan va undan olinayotgan barcha pullarni yozing. Bu agar sizning Korxonangiz banKda xisob raKamiga ega bulsagina zarur.

Тugridan-tugri material xarajatlari: agar tovar ishlab chiKarayotgan bulsangiz yoKi xizmat Kursatayotgan bulsangiz bu grafalarga xom ashyo, materiallar, KopleKtlovchilarni sotib olishga Ketgan xarajatlarni yozing.

Тugridan-tugri mex,nat xarajatlari: agar tovar ishlab chiKarayotgan yoKi xizmat Kursatayotgan bulsangiz, bu grafaga xodimlaringizning oyliKlariga Ketgan xarajatlarni Kiriting.

Bilvosita xarajatlar: sizning biznesingiz faoliyat Kursatishini

ta’minlashga Ketgan barcha xarajatlar Kursatiladi.

3. 
   tur. IKKiyoKlama yozuvlarning yanada rivojlangan tizimi
   

Bu tizim differensial axborotga mux,toj Korxonalarga tugri Keladi. U muraKKabroK miKrofirmalarga KamroK tugri Keladi, chunKi professional buxgalter yordami KeraK buladi.

Barcha ish operatsiyalari asosiy buxgalteriya Kitobi x,isob raKamlari buyicha taKsimlanadi. Buxgalteriya x,isobi-asosiy Kitobning bir Kismi. Unga tadbirKorliK faoliyatining bitta sox,asiga aloKador operatsiyalar yoziladi.

har bir x,isob raKami iKKita ustundan iborat: debet va Kredit.

Gazna
Debet	Kredit

"Debit” va “Kredit” suzlarini bilish x,yech bulmaganda debitor va Kreditor suzlarini x,amda ularning Kimligini tushunish imKonini beradi. “Debet” suzi italyancha bulib, “U berishi KeraK”, “Kredit” suzi italyan tilida “U ishonadi” deganni bildiradi. Mos ravishda, debitor-bu bizga berish KeraK bulgan, Kreditor bizga ishongan (biz unga Karzga berilgan pullarni beramiz) odam.

har bir operatsiya Kamida iKKita x,isob raKamiga yoziladi. “Debit” va “Kredit” grafalarida yozilgan, ixtiyoriy, x,ar bir operatsiya uchun x,ar doim teng buladi.

Masalan, agar Korxona uz tovarlarini 100,00 sumga sotsa gazna x,isob raKamining debit

tomoniga 100,00 va “Sotishdan foyda” x,isob raKamining Kredit tomoniga 100,00 sum yozasiz.

Gazna		Sotishdan foyda
Debet	Kredit	Debet	Kredit
100,00			100,00

Buxgalteriya xisobining bu tizimida barcha xisob raKamlari iKKi guruxga bulinadi: doimiy va vaKtinchaliK xisob raKamlari.

Doimiy xisob raKamlari aKtivlar, majburiyatlar va xususiy sarmoyani uz ichiga oladi. VaKtinchaliK xisob raKamlari daromad, chiKim, foyda, zararni Kamrab oladi.

AKtivlar -Korxona, firma, Kompaniyaga tegishli mulK va pul mablaglarining yigindisi. Keng ma’noda pul Kiymatiga ega barcha boyliKlar. AKtivlarning narxi bosh Kitobning aKtivlar xisob raKamiga yoziladi. Unda aKtivlar xisob raKamlariga buxgalteriya xisobining beshta bulimi ajratilgan:

• 
  Pul mablaglari;
  
• 
  Olish uchun xisob raKamlari;
  
• 
  Тovar-material zaxiralari;
  
• 
  UzoK; muddatli aKtivlar;
  
• 
  Keyingi davr chiKimlari.
  

Agar siz pulni Karzga, masalan,

banKdan olsangiz siz buni "majburiyatlar” grafasiga yozishingiz KeraK. Majburiyatlarni xisobga Kuyish uchun xisob raKamlarining 2 ta bulimi mavjud-joriy majburiyatlar va uzoK muddatli majburiyatlar.

Agar Korxonaning majburiyatlari bulsa va KuKKisdan Kreditorlar bilan Karzlarini bartaraf KilmoKchi bulsa, u xolda Korxona uz aKtivlaridan voz Kechishiga tugri Keladi. Majburiyatlarini uzib bulgach, Korxonada ayrim aKtivlar Koladi. Ular Korxona egasiga Koladi va xususiy sarmoya deyiladi.

Daromadni odatda, Korxonaga maxsulot, tovar yoKi xizmatlarning sotilishi natijasida Kelib tushadigan pullar tashKil Kiladi. Bosh Kitobda bunday turdagi daromadlarni xisobga Kuyish uchun "Sotishdan tushumlar” degan xisob raKami mavjud. Siz bilasizKi, sinchKovliK bilan nazorat Kilishingiz KeraK bulgan, turli Kurinishdagi xarajatlar mavjud, xarajatlarning xar bir turi uchun aloxida xisob raKami mavjud:

AKtivlar	Majburiyatlar va xususiy sarmoya	Kirim	ChiKim
Хisob raKamlari Gazna BanK Olish Хisob RaKamlari	Хisob raKamlari majburiyatlar va xususiy sarmoya	Хisob raKamlari sotishdan tushumlar	Хisob raKamlari tugridan-tugri material xarajatlari Тugridan-tugri mexnatga xaK tulash xarajatlari Bilvosita xarajatlar
Хisobot davrining aKtivlari Majmuriyatlar, xususiy sarmoya+ +foyda (zarar)
Balans

• 
  Тugridan-tugri material xarajatlari;
  
• 
  Тugridan-tugri maxnatga xaK tulash xarajatlari;
  
• 
  Bilvosita xarajatlar.Balansni tuzish uchun aKtivlar, majburiyatlar va xususiy sarmoyani xisobga Kuyish uchun xisob raKamlaridan foydalaniladi. Kirim va chiKim mablaglarini xisobga Kuyish uchun xisob raKamlari, ba’zan moliyaviy natijalar deb ataluvchi, foyda va zarar xaKidagi xisobotni tuzish uchun Kullaniladi.
  

Rejalashtirish va hisobga Kuyish
hujjatlashtirishlarida Kullaniladigan normativ

aKtlar

• 
  UzbeKistan RespubliKasining 1996 yil 30 avgustdagi "Buxgalteriya x,isobi” x,aK;idagi Konuni
  
• 
  Korxona moliyaviy-xujaliK faoliyati buxgalteriya x,isobining x,isob raKamlari rejasi (2004 yil 1 yanvardan Kuchga Kiritilgan)
  
• 
  1999 yil 5 fevralda (Uzgartirishlar bilan) tasdiKlangan max,sulot (ish, xizmat) ishlab chiKarish x,amda realizatsiya Kilish xarajatlari tarKibi tugrisidagi va moliyaviy natijalarni shaKllantirish tartibi tugrisidagi Nizom
  
• 
  UzbeKistan x,isobining milliy standartlari (1998 yildan Kuchga Kiritilgan)
  

Тayanch so’z va iboralar
Kadr, boshkaruv kadrlari, kadrlar siyosati, ishchilar, хizmatchilar, kadrlarga umumiy ehtiyoj, bazali ehtiyoj, ishga kabul kilish, хodimni yo’naltirish, хodimlarni yollash, boshkarish ko’nikmalarini takomillashtirish, vaktni boshkarish, sotish siyosati, omadli sotuvchi, potensial хaridor, ta’minotchilarni tashlash, yangi teхnologiya, teхnologik samaradorlik, resurs samaradorligi, rentabellik, korхona хarajatlari, bevosita хarajatlar, bilvosita хarajatlar, moliyaviy boshkarish, moliyaviy hisobot, buхgalteriya hisoboti, debitorlik karzi, kreditorlik karzi, moliyaviy prognoz, nakd pul aylanishi
O’z-o’zini tekshirish uchun savollar

1. 
   Hodimlarni ishga kabul kilishning kanday mezonlari bor?
   
2. 
   Biznesda kadrlar siyosati kanday olib borilishi kerak?
   
3. 
   Vaktdan samarali foydalanishning kanday samarali yo’llari mavjud?
   
4. 
   Korхona (firma) uchun sotishni boshkarish kanchalik ahamiyatga ega?
   
5. 
   Sotish siyosati nima va u nimalarni o’z ichiga oladi?
   
6. 
   Korхonalarni ta’minotchilar bilan bo’ladigan munosabatlarining zarurati nimada?
   
7. 
   Kanday kilib ta’minotchilarni tanlash mumkin?
   
8. 
   Yangi teхnologiya bozorni kengaytirishga kanday yordam berishi mumkin?
   
9. 
   Ishlab chikarish harajatlari kanday harajatlardan tarkib topadi?
   
10. 
    Kanday harajatlarga bevosita harajatlar deyiladi?
    
11. 
    Kanday harajatlarga bilvosita harajatlar deyiladi?
    
12. 
    Buхgalteriya hisobi tizimini kanday tashkil etish mumkin?
    

Aim.uz