Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети


“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР”



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/374
Sana19.02.2022
Hajmi3,4 Mb.
#459411
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   374
Bog'liq
“Xotin – qizlar sporti imkoniyatlar va istiqbollar”

ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
30 
natijasida vujudga keladi deb uqtiradi. Alloma yaxshi xullqqa xuddi, yomon xulqqa ega bo’lgandek,faqat odat 
tufayli erishiladi”. Uning fikricha bolalarni tarbiyalash, ularga ta’lim berishdan ko’ra qiyinroqdir. Chunki, 
ta’lim tabiiy, boshqa ta’sirlardan xoli muayyan bir miqyosga yo’naltirilgan jarayon bo’lsa, tarbiya esa, avvalo, 
oila, atrof-muhit, ko’cha, qo’ni-qo’shni, avlodlar, do’st-o’rtoqlar va shularga o’xshash omillar ta’sirida 
kechadigan pedagogic hodisalardir. Shunga binoan tarbiyada qayd etib o’tilgan barcha omillarni hisobga olish 
va ma’naviy-axloqiy tarbiya jarayonini tashlik etish muhim ahamiyat kasb etadi. 
Alloma ota-ona va tarbiyachining shaxsiy ibratiga, yurish-turishi, muomalasi, suhbatda yoshlarga 
namuna bo’la oladigan shaxsiy fazilatlarga alohida e’tibor beradi. U kattalar va tarbiyachilarning kelishmagan 
odatlari, xatti-harakatlari bola xarakteri va shaxsiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ibn Sinoning fikricha, оta-ona, 
tarbiyachi faqat so’z bilan emas, balki, amaliy hayotda ham bola xulqiga ta’sir etishi kerak deb biladi. 
Buyuk alloma inson hayotida bilish faoliyatining ahamiyati beqiyos ekaligini uqtirib, ta’lim sohasida 
ham bilim yuritadi. Bilim olishda bolalarni maktabda o’qitish zarurligini qayd etr ekan, ta’limda quyidagi 
tomonlarga rioya etish zarurligini ta’kidlaydi: 
-bolaga bilim berishda birdaniga kitobga bant qilib qo’ymaslik; 
-ta’limda yengildan og’irga qarab boorish orqali bilim berish; 
-olib boriladigan mashqlar bolalar yoshiga mos bo’lishi; 
-o’qitishda jamoa bo’lib maktabda o’qishga e’tibor berish; 
-bilim berishda bolalarning mayli,qiziqishi va qobiliyatini hisobga olish; 
-o’qitishni jismoniy mashqlar bilan qo’shib olib boorish; 
Bu talablar hozirgi davr ta’lim tamoyillariga ham mos kelishi bilan qimmatlidir. Yuqoridagi masalalarga 
alohida nazar bilan qaragan buyuk mutafakkir o’zining “Tadbiri manzil” asarida maxsus bilim bag’ishlaydi. 
”Bolani maktabda o’qitish va tarbiyalash “bo’limida ta’lim va tarbiya jarayonining mohiyatini ochib beradi. 
Yuqoridagi tamoyillar esa bolalarni yengil-yelpi bilim olish emas, balki, har tomonlama chuqur va mustahkam 
bilim olishiga yordam beradi. 
Bolaga bilim berish o’qituvchining mas’uliyatli burchidir. Shunga ko’ra, Ibn Sino o’qituvchining 
qanday bilishi kerakligi haqida fikr yuritar ekan, shunday yo’l-yo’riqlar beradi. Bular quyidagilardan iboratdir: 
-bolalar bilan muomalada bosiq,jiddiy bo’lish; 
-berilayotgan bilimning bolalar qanday o’zlashtirib olayotganiga e’tibor berishi; 
-ta’limda turli metod va shakllardan foydalanish; 
-talabaning xotirasi,bilimlarni egallash qobiliyati,shaxsiy xususiystlarini bilishi 
-fanga qiziqtira olishi; 
-berilayotgan bilimlarning eng muhimi ajratib bera olishi; 
-bilimlarni talabalarga tushunarli,uning yoshi,aqliy darajasida bo’lishiga erishishi zarur deydi olim. 
Tatqiqotchi olm S.Rahimovning “Abu Ali ibn Sinoningpedagogik g’oyalari” nomli dessartatsiya ishida 
mutafakkirning ta’lim-tarbiya, ta’limot, o’qitish mazmunini aqliy tarbiya, axloqiy tarbiya, mehnat tarbiyasi 
kabi pedagogic g’oyalar va bilish nazariyasi ni tashkil etganligi qayd etib o’tilgan. 
Ibn Sino ta’lim-tarbiyaga doir g’oyalarini ijtimoiy-falsafiy qarashlar asosida tahlil etib har qanday narsa 
hodisaning mohiyatini anglash bilish orqali amalga oshadi, shuning uchun ta’limning,o’qitishning pedagogik 
asosini bilish nazariyasi tashkil etadi deb ta’kidlaydi. Falsafa nazariy va amaliy guruhlarga bo’linib, nazariy 
jihatdan kishilarni voqelikdagi yangi ya’ni,o’zidan tashqaridagi borliq holatidagi bilimlarni egallashga 
yo’llaydi, amaliy qismda esa bu shakllangan bilimlar asosida nimalar qilishimiz kerakligini o’rgatishga xizmat 
qiladi deb uqtiradi. Shunga binoan birinchi guruh bilimlariga siyosat, iqtisod, etotika, mantiqqa oid bilimlar 
kirsa, ikkinchi guruhga fizika, matematika, metofizika, dunyo qonuniyatlarini o’rganuvchi fanlar 
majmuasidagi fanlar kiradi deydi. 
U bilim uchun bilimga ega bo’lish kerak deydi,ammo,har qanday bilim haqiqatga olib kelmasligi 
mumkin, buning uchun ya’ni, bilimlarning haqiqatligini bilish uchun mantiqni bilish zarur deb biladi. 
Ibn Sino inson kamolotida aqliy, axloqiy, mehnat,estetik tarbiyaning o’rni, o’zaro aloqadorliginiva 
ta’lim-tarbiyajarayonida uldan unumli foydalanish lozimligini alohida uqtiradi. U yuqorida tarbiya tarkibiy 
qismlariga jismoniy tarbiyani kiritib, jismoniy tarbiya sog’lom aql uchun, tanning sog’lom bo’lishi nihoyatda 
zarur deb biladi. Uning aytishicha, kishi aqliy, estetik, axloqiy jihatdan qanchalik yetuk bo’lishi, agar undagi 
bilim, kuch, aql, salomatlik me’yorlariga mos tushmasa, hali aqliy, jismoniy jihatdan sog’lom bo’lmasa, 
bunday kishi jamiyatning barkamol a’zosi bo’la olmaydi. O’zi uchun yashamasdan xalq uchun, umum 
insoniyat uchun yashashga intiladigan kishilar sog’lom, jismonan yetuk kishilar hisoblanadi deb biladi Ibn 
Sino. 
Ibn Sinoning inson kamolotida aqliy, axloqiy, estetik, mehnat, jismoniy tarbiyaning ahamiyatiga oid 
qarashlari ijtimoiy-falsafiy, ruhi-psixologik masalalarni yoritishda hozirgi kunda ha o’z ahamiyatini yo’qotmay 
aksincha,u dasturamal bo’lib ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy omli bo’lib xizmat qilmoqda. Zero, alloma 
noyob fazilatlar sohibi bo’lishimashhur alloma deb yozadi Respublika birinchi Prezidenti Islom 



Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   374




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish