Бўлиш мумкин э уўК

Р
ен
диГ
ейж

---

Ре
нд
иГ
ей
ж
■
Эйн Р эн д д ан «Н им а учун ам ер и к ал и к л ар
интеллектуал, ақлли одамларни ёмон кўришади?» деб 
сўраш ганида, «Чунки ам ерикалик интеллектуал 
инсонлар америкаликларга қарши кайфиятдалар», деб 
жавоб берган. Юқорида тилга олинган мақола бунга 
яққол м исол бўла олади. Э ркин тад б и р ко р л и к 
тизимининг ёрқин намоёндаларидан бири ташкил 
қилган «ҒогШпе» журнали эркин тадбиркорлик бўйича 
ф икр ва ғо я л ар би лан алм аш и н и ш ў р н и га, ўз 
саҳифаларида коммунистик режимга тўғри келадиган 
фикрларни ташвиқот қилмоқда.
«М1сгозой»нинг айби нимада эди? Билл Гейтс 
к о м п ан и я би лан б и р га м и лл и о н л аб о д ам л а р
фойдаланишни хоҳлаган программалар тузишган.
Бутун дунё одам лари учун, ҳатто мен каби 
компьютерни унча тушунмайдиган одамлар учун ҳам 
бу програм м алардан ф ойдаланиб, ком пью терда 
ишлашларини осонлаштирди. Лекин АҚШ давлати 
хулосаси бўйича «М
1
сгозоГъ>нинг асосий айби ўз 
И нтернет-браузерини операция системаси билан 
боғлаган. Бу билан компания манополиялашган ва 
савдо-сотиқни чеклаган.
Буни оддийроқ тушунтириш учун бошқача мисол 
келтираман. Масалан, мен ва Энтони Роббинс Чикагода 
бир кун ва бир вақтда семинар ўтказмоқчимиз. Мен 
одамларни кўпроқ жалб қилиш мақсадида ҳар бир 
семинарга ёзилганга бепул диск ваъда қиламан. 
Шунинг учун Энтони мени судга бериши керакми?! 
Унинг ўрнига семинарига ёзилувчиларга иккита диск 
ваъда қилсин!
Ҳ у к у м ат к о м п ан и я и ш и га ар ал аш м аси н ва 
харидорларга қандай маҳсулот ишлаб чиқаришни 
тавсия қилмасин, маҳсулот нархларини белгилашни
128

---

н а зо р ат қи л м аси н . А гар эрки н тад б и р к о р л и к
тизимининг ишлашига халақит бермасангиз, харидор 
ҳақида у ўзи ўйлайди. Рақобат нархларнинг пасайиши 
ва сифаткинг яхшиланишига олиб келади.
Агар сиз фаровонликни мақсад қилган бўлсангиз, нц 
Б илл Г ей тс сиз уч ун эн г ҳ у р м ат қ и л ад и ган ^
одамларингиздан бири бўлиши керак. «М
1
сгозой»га эса Й
А м ер и к а ҳ у к у м ати м у н о саб ати н и ў зга р т и р и б , ^
амрикаликлар орзуси мужассамлашган компанияга гв 
қараган каби муносабатда бўлсин. Альсоп ва унга 
ўхш аш оммавий ахборот воситалари ходимлари 
«М
1
СГ
0 3 0
Л» компанияси миллиардлаб маблағга эга, 
шунинг учун майда компанияларни ютиб юборишга 
тайёр, деб сизни ишонтирмоқчи бўладилар.
Аслида «М
1
сгозой»ни икки ёш талантли йигит 
таш ки л қилган. У ларни ўз вақти да коллеж дан 
ҳайдашган эди. Янги ғояларга асосланган компанияни 
Билл Г ейтс ва П ол А ллен ту зи ш ган . У лар ўз 
атрофларига Ричард Броуди каби иқтидор эгаларини 
жамлаб шундай натижаларга эришишган.
Ҳ у к у м ат «М
1
СГ
0 5 0
Й» каби к о м п ан и ял ар н и
жиловлаши шарт эмас. Ҳозир иқтидорли ёшлар ўз 
ётоқхоналарида ўтириб, «\¥огб», «Ехсе1», «Ехр1огег» 
ва ҳатто «У/тболуз» программаларини кечаги кун 
маҳсулотига айлантириб қўйишлари мумкин. Улар 
б у н и н г у д д аси д ан чи қ ад и лар ҳам, чунки улар 
америкаликлар орзусини рўёбга чиқаришга қаттиқ бел 
боғлаганлар. Лекин газета ва журналларни ўқисангиз, 
«МюгозоЙ» ёмон, Билл Гейтс халқ душмани, деб сизни 
ишонтирмоқчи бўлишади.
Шунинг учун ҳар доим чуқурроқ фикрланг, ўқиган 
ва эшитган хабарларни тўғри деб қабул қилавермасдан, 
уларни таҳлил қилинг ва ўз фикрингизни шакллантиринг.

---