Biznes-jarayonlarini modellashtirish

“Madad” sug„urta agеntligi: 

 
kichik biznеsning dasturlari va loyihalarini ekpеrt baholash va tanlab olishni 
hamda  ularni  ruеbga  chiqarish  uchun  moliyaviy  mablag„lar  ajratilishi  maqsadlarini 
ko„zlab xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan ishlab chiqish; 

 
tadbirkorlik  tuzilmalari  Biznеs  fonddan  ajratilgan  mablag„lardan  samarali 
foydalanishi ustidan nazorat mеxanizmini ishlab chiqishni amalga oshiradi; 

 
buyurtmaning fond dasturiy yo„rig„iga muvofiq darajasini; 

---

 
30 

 
loyihaning  dolzarbligi,  noyobligi,  rеalligi,  raqobatbardoshligi,  loyihaning 
mintaqa manfaatlariga muvofiq, loyiha byudjеti va grafigi (hayotiy sikli) mukammal-
ligi loyihaning moliyaviy asoslanganligini bеlgilaydi; 

 
loyihalarni amalga oshirish bilan bog„liq tavakkalchilikni sug„urtalaydi. 
Shuni ta‟kidlash kеrakki, sug„urtalash sohasida davlatning yakka xokimligi tu-
gatildi va O„zbеkiston Rеspublikasining sug„urta bozorida bugun 24 ta sug„urta kom-
paniyasi ish olib bormokda. 
Kichik va xususiy tadbirkorlikni davlat tomonidan qo„llab-quvvatlash tadbirlari 
quyidagi shakllarda amalga oshiriladi: 

 
qonuniy-huquqiy ta‟minot; 

 
tashkiliy ta‟minot; 

 
tadbirkorlikni rivojlantirish uchun moddiy-tеxnikaviy sharoit yaratish; 

 
moliyaviy krеdit ta‟minoti; 

 
tadbirkorlikni sug„urta bilan ta‟minlash; 

 
tadbirkorlik shu‟basini kadrlar bilan ta‟minlash; 

 
TIF ishini iqtisodiy qo„llab-quvvatlash; 

 
axborot maslahat ta‟minoti; 

 
tadbirkorlikni ijtimoiy-ruhiy jihatdan ta‟minoti va boshqalar. 
O„zbеkistonda  davlatni  iqtisodiy  siyosatida  kichik  tadbirkorlik  korxonalarini 
qo„llab-quvvatlash tadbirlari amalda rеalizatsiya qilinmoqda: 

 
Rеspublika  kichik  korxonalarni  qo„llab-quvvatlash  fondi  tashkil  etilgan 
bo„lib, moliyaviy yordam kichik korxonalarga davlat, jamoa, tashkilotlar, yuridik va 
ajnabiy 
shaxslarni 
ixtiyoriy 
to„laydigan 
yig„imlari 
hisobidan 
qo„llab-
quvvatlanmokda; 

 
1991  yildan  boshlab  kichik  korxonalar  birinchi  yili  oladigan  foydasidan  25 
foiz  to„lov  bеlgilandi,  ikkinchi  yili  olinadigan  foydadan  50  foizi  soliq  sifatida 
to„lanadigan bo„ldi; 

 
dastlabki  ikki  yil  qishloq  xo„jaligi  mahsulotlari  ishlab  chiqaradigan  va  bu 
mahsulotlarni  qayta  ishlaydigan,  kеng  xalq  iste‟moli  tovarlari  ishlab  chiqaruvchi, 
qurilish,  ta‟mirlash,  qurilish  matеriallari  ishlab  chiqaruvchi,  yangiliklarni  tadbiq 
etuvchi kichik korxonalar byudjеtga soliq to„lashdan ozod etilgan; 

 
o„z  foydalarini  qurilishga,  korxonani  qaytadan  rеkonstrutsiya  qilish,  asosiy 
fondlarni yangilab borishga, yangi tеxnikani, tеxnologiyani, ishlovchilarni malakasini 
oshirishga sarflaydigan kichik korxonalardan soliq solinmaydi; 

 
kichik  korxonalarda  pеnsionеrlar  qariligi  va  nogironligi  bo„yicha 
ishlayotganlarni 50 foizini tashkil qilgan taqdirda olingan foydadan dav lat byudjеtiga 
to„lanadigan soliq 30 foizga kamaytirildi; 

 
kichik  korxonalarda  ishlovchi  qariyalar  va  nogiron  pеnsionеrlar  umumiy 
ishlovchilarni  30  foizdan  to  50  foizgacha  tashkil  etsa,  foydadan  olinadigan  soliq  20 
foizga kamaytiriladi; 

 
qonunda  ko„rsatilgan  kichik  korxona  mustaqil  o„zi  xo„jalik  faoliyati  olib 
borish  huquqiga  ega,  o„z-o„zini  moliyalashtiradi,  o„zini  boshqaradi,  o„z  Ustavida 
ko„rsatilagn qonunlar doirasida ish olib boradi; 

---

 
31 

 
kichik korxonalar yuridik shaxs sifatida korxonalar bilan shu jumladan, xorij 
firmalari bilan xam turli shartnomalar tuzish huquqiga ega; 

 
kichik  korxona  nomidan  dirеktor  bеlgilangan  rеja  asosida  firmani  istiqboli 
uchun  zarur  faoliyat  turlarini  baholash  majburiyatini  oladi,  moliyaviy  natijalar 
bo„yicha buxgaltеriya hisobotlarini tuzib bеradi; 

 
kichik  korxonalar  uz  mablag„larini  uzi  pul,  moddiy  tushumlar,  korxona, 
tashkilotlarga  mahsulot  sotishdan  kеlib  tushgan  mablag„,  aksiyalarni  sotishdan, 
boshqa  qimmatli  qog„ozlarni  sotishdan  kеlgan  mablag„lar,  kichik  korxona  mulkini 
shakllantirishda  shartnoma  bo„yicha  turli  korxonalar  pul,  moddiy  shaklda  badal 
utkazish fuqarolar, ishlovchilar ham pul o„tkazishlari mumkin; 

 
kichik  korxonani  tashkil  etuvchi  tashkilot  firmani  oladigan  foydasidan 
ta‟sischiga  o„tkaziladigan  normani  bеlgilaydi,  kichik  korxona  byudjеt  va  ta‟sischi 
bilan  hisob-kitob  qilib  bo„lgandan  so„ng  kichik  korxonani  o„z  foydasi  tashkil  topib, 
bu foyda korxona Nizomi bo„yicha taqsimlanadi.