Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти



Download 9,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/71
Sana06.07.2021
Hajmi9,61 Mb.
#110913
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   71
Bog'liq
2 5399949105793338090

 
 
Tarkibida 
bor 
bo‘lgan 
ventillar 
soni 
nuqtai 
nazaridan 
mikrosxemalarni,  bir  nechta  sinflarga  ajratish  mumkin.  Hozirda  ham 
mikrosxemalarni  shu  tarzda  sinflarga  ajratib  o‘rganish  foydadan  holi 
bo‘lmaydi  va  to‘g‘ri  xisoblanadi.  Negaki  ular  turli  xil  xususiyatlarga  ega 
bo‘lib, turli xil maqsadlarda qo‘llanilishlari mumkin: 
    1.Kichik  integral  sxemalar  –  tarkibida  1  tadan  10  tagacha  ventillar 
bo‘lgan mikrosxemalar.  
    2.O‘rta  integral  sxemalar  –  tarkibida  10  tadan  100  tagacha  ventillar 
bo‘lgan mikrosxemalar.  
    3.Katta integral sxemalar – tarkibida 100 tadan 100 000 tagacha ventillar 
bo‘lgan mikrosxemalar.  
    4.O‘ta  katta  integral  sxemalar  –  tarkibida  100  000  tadan  ortiq  ventillar 
bo‘lgan mikrosxemalar.  
 
Odatda  kichik  integral  sxema  ikkitadan  oltitagacha,  alohida-alohida 
foydalanilishi  mumkin  bo‘lgan,  o‘zaro  bog‘lanmagan  ventillardan  iborat 
bo‘ladi. 1.25-rasmda tarkibida to‘rtta ventil bo‘lgan kichik integral sxema 
keltirilgan. 
Ushbu  mikrosxemaning  12-ta  chiqish  oyoqchalari,  uning  tarkibidagi 
ventillarning 
kirish 
va 
chiqish 
signallari 
uchun 
mo‘ljallangan. 
Mikrosxemaning  7-nchi  chiqish  oyoqchasi  uni  «erga»  ulash  uchun,  14-


42 
 
inchi  chiqish  oyoqchasi  esa  unga  beriladigan  kuchlanish  manbai  uchun 
ajratilgan. Rasmdagi mikrosxemaning chap tomonida ko‘rsatilgan botiqlik 
esa,  undan  o‘ng  tomonda  mikrosxemaning  1-inchi  chiqish  oyoqchasi 
joylashganligini  anglatadi.  Mikrosxemaning  qolgan  oyoqchalarining 
raqamlanishi,  rasmda  ko‘rsatilgan  tartibda  amalga  oshirilgan.  O‘rta,  katta 
va  o‘ta  katta  mikrosxemalarda  ham,  ularning  chiqish  oyoqchalarining 
raqamlanishi ana shu tartibda amalga oshiriladi. 
 
1.25-rasm. To‘rtta НЕ-И ventilidan iborat kichik integral sxema. 
 
Raqamli  mantiqni  qo‘llashda,  ko‘p  hollarda  bir  nechta  kirish  va  bir 
nechta  chiqishlarga  ega  bo‘lgan,  chiqishdagi  signallarining  qiymatlari, 
o‘sha  paytdagi  ularning  kirishlariga  berilgan  signallarning  qiymatlari 
asosida  aniqlanadigan  sxemalardan  foydalaniladi.  Bunday  sxemalar 
kombinator  yoki  kombinatsion  sxemalar  deb  ataladi.  1.4  paragrafda  1.22-
rasmda  keltirilgan  haqiqat  jadvalini  amalga  oshiradigan  sxema  – 
kombinator sxemaga misol bo‘la oladi. 
Keyingi  rasmlarda  asosiy  mantiqiy  sxemalar  hisoblangan  – 
kombinator va arifmetik sxemalarga misollar keltirilgan. Ushbu misollarni 
keltirib  o‘tishdan  maqsad,  ularni  qanday  qurilganliklarini  ko‘rish  bilan, 
kompyuter  tarkibiga  kirgan  qurilmalar  va  umuman  kompyuterning  qay 
darajada  murakkab  ekanligini  tushuntirishdir.  Asosiy  mantiqiy  sxemalar  - 
qanday ventillardan iborat ekanligi va ularni soni qancha ekanligini, ushbu 
ventillar  tarkibida  qanchadan  tranzistorlar  borligini  tasavvur  qilish  bilan 
zamonaviy  kompyuter  qay  darajada  murakkab  tuzilishga  ega  ekanligini 
tushunish mumkin.  


43 
 
 
1.26-rasm. Sakkizta kirishga ega bo‘lgan multipleksor sxemasi va uning 
chizmalarda integral sxema ko‘rinishida ifodalanishi.  
 
                          
 
    
 1.27-rasm. Uchta kirishga va sakizta                   1.28-rasm. To‘rt razryadli   
          chiqishga ega bo‘lgan dekoder.                             oddiy komparator. 


44 
 
 
1.29-rasm. Siljitish sxemasi. 
 
  
 1.30-rasm. Yаrim (a)  va  to‘liq (b)  jamlagichlarning haqiqat jadvallari va 
sxemalari. 
 


45 
 
       
 
1.31.-rasm. Taktli generator (a); taktli generatorning vaqt diagrammasi (б); 
asinxron taktli impulslarni hosil qilish (в).   
 
 

Download 9,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish