Bino va inshootlar qurilishi

Ochiq usul
yoki tugallangan ―nol sikli‖ usuli bino sinchi ostiga poydevorlarni asbob-uskuna va 
etajerka ostiga poydevorlar qurish bilan bir vaqtda bajarishini ko‗zda tutadi. 
Yopiq usul
asbob-uskunalar va etajerka ostiga poydevorlarni binoning er usti qismini barpo qilgandan 
so‗ng qurilishini ko‗zda tutadi. 
Asbob-uskunalarni montaj qilishning 
birlashtirma usuli
binoning qurilish konstruksiyalari va 
etajerkani montaj qilishni asbob-uskunalarni uzatish va o‗rnatishni birgalikda olib borishni ko‗zda tutadi. 
Bunday usulda bitta qurilish brigadasining o‗zi (oqim) qurilish konstruksiyalarni montaj qilish bilan birga 
asbob-uskunalarni joyiga o‗rnatish ishlarini xam bajarida. Montaj qilish ishlarining davomini (yig‗ish, 
agregatlash va boshqalarni) keyingi ixtisoslashgan oqim bajaradi. 
Montaj qilishning 
ajratma usuli
qurilish konstruksiyalarini montaj qilishni bitta ixtisoslashgan oqim 
(qurilish brigadasi) bilan, asob-uskunalarini montaj qilishni (takelaj ishlari, o‗rnatish va mexanomontaj ishlari) 
esa boshqa ixtisoslashgan oqim bilan to‗la qurilgan binoning ichkarisida bajarishni ko‗zda tutadi. Aralash usul 
birlashtirma usuldan farqli ravishda asbob-uskunalarining bir qismini qurilish konstruksiyalarini montaj qilishda 
keyin, qurib bitirilgan binoning ichkarisida montaj qilishni ko‗zda tutadi. Amaliyotda u yoki bu usulni tanlash 
ko‗plab omillarga bog‗liq bo‗ladi: asbob-uskunalarining harakteristikalariga, qurilish konstruksiyalarining 
ustivorligiga, mavjud montaj qilish mexanizmlarining parametrlariga, ishchi kuchining etarlicha mavjudligiga, 
qurilishning belgilangan muddatlariga va bir qator boshqa omillarga. YUqorida keltirilgan barcha usullar 
o‗zining ijobiy tomonlari va kamchiliklariga ega. Birlashtirma usulni qullash ajratma usularga qaraganda asbob-
uskunalarni montaj qilish bo‗yicha ishlarni ko‗proq darajada mexanizatsiyalash, eng asosiysi esa - uzluksiz, 
bir tekis oqimli ishlab chiqarishni tashkil qilish imkonini beradi. SHu bilan birga yuqori quvvatli montaj 
kranlarini ishlatish asbob-uskunalar va quvur yo‗llarni montaj qilishni, yiriklashtirilgan bloklar va tugunlarni 
qo‗llash yo‗li bilan, industrlashtirish darajasini oshirish uchun qulay imkoniyatlar yaratadi. Birlashtirma usul 
montaj qilishning jadal usuli sifatida barcha ishlab chiqarish zvenolarini yuqori aniqlikda o‗zaro bog‗lashni va 
jarayonlarni bajarishda qat‘iy uzluksiz nazoratni o‗rgatishni talab etadi. SHuningdek montaj qilish zonasida 
ishlarni tashkil qilish ham juda murakkablashadi. Binolarni barpo qilishning ajratma usulini yopiq usul bilan 
birgalikda qo‗llanilganda binoning ichkarisida bajariluvchi ishlar uchun qulay mikroiqlimiy sharoitlar hosil 
bo‗lishi ta‘minlanadi. Bu ayniqsa keskin tabiy sharoitlarga ega bo‗lgan hududlar uchun muhim ahamiyat kasb 
etadi. Konstruksiyalar va asbob-uskunalarni ajratma usulda montaj qilish kranlarning yuk ko‗tarish 
qobiliyatidan to‗laroq foydalanish imkoniyatlarini beradi. 
Ikkala uslubning ijobiy tomonlari va kamchiliklarini taqqoslash natijasida birlashtirma uslubning 
afzalroq ekanligiga ishonch hosil qilish mumkin, chunki bu uslub ishlarni oqimlar bo‗yicha tashkil qilishning 
qulay imkoniyatlarini yaratib beradi. Bu imkoniyatlardan unumli foydalanish esa o‗z navbatda ob‘ektlar 
qurilishi muddatlarining qisqartirilishiga olib keladi. Kelajakda oqimli - birlashtirma uslub ob‘ektlarni to‗la - 
yig‗ma montaj qilinishiga o‗tishga olib keladi. Bunda faqat qurilish konstruksiyalari emas, balki asbob-

---