Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’miiot Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash Ta’lim yunalishi: 5510500 Farmatsiya (turlari buyicha) 5111000 – Kasb ta’limi

Geshtaltpsixologiya  yo’nalishi negizida maxsus ijtimoiy-psixologik yo’nalishlarning – 
interaktsionizm va kognitivizmning paydo bo’lganligi esa bu fanning eksperimental ekanligini yana 
bir bor isbot qildi. 
Psixoanaliz doirasida esa ijtimoiy-psixologik tadqiqotlar E.Fromm va J.Salliven ishlari bilan 
bog’liq bixevioristlardan farqli o’laroq bu erda eksperimentlar ikki kishi emas, balki ko’pchilik 
ishtirokida o’tkazila boshladi. Ularning izdoshlari V.Bayon, V.Bennis, G.Sheparde, V.Shutklarning 
o’tkazgan tadqiqotlari tufayli hozirgi kunda ham katta qiziqish bilan o’rganilayotgan kichik “T” 
guruhlar  psixologiyasi yaratildi. Unda guruh sharoitida bir odamning boshqalarga ta’siri, 
guruhning ayrim individlar fikrlariga ta’siri kabi masalalar ishlab chiqildi va ijtimoiy-psixologik 
treninglar o’tkazishga asos solindi.  
Kognitivizm - K.Levin nazariyasi asosida paydo bo’lgan psixologik yo’nalish  bo’lib, undagi 
o’rganish obekti munosabatlar tizimidagi kishilar, ularning bilish jarayonlari, ong tizimiga taalluqli 
bo’lgan kognetiv holatlar bo’ldi. Kognitizm doirasida shunday mukammal, boshqalarga o’xshamas 
nazariyalar yaratildiki, ular hozirgi kunda ham o’z ahamiyatini yo’qotgani yo’q. Masalan, 
F.Xayderning balanslashtirilgan tizimlar nazariyasi, T.Nyukomning kommunikativ aktlar 
nazariyasi, Festingerning kognitiv dissonanslar nazariyasi va boshqalar shular jumlasiga kiradi. 
Ulardagi asosiy g’oya shundan iboratki, shaxs o’ziga o’xshash shaxslar bilan muloqotga kirishar 
ekan, doimo munosabatlarda ruhiy mutanosiblik tenglik bo’lishiga, shu tufayli ziddiyatlardan 
chiqishga harakat qiladi. Maqsad  –  turli ijtimoiy sharoitlarda shaxs xulq-atvorining psixologik 
sabablarini tushuntirish va ziddiyatlarning oldini olish uchun yo’l-yo’riqlar ishlab chiqishdan iborat. 
Hozirgi davrda ham taniqli ijtimoiy psixologlar G.Olport, A.Maslou, K.Rodjers va ularning 
safdoshlari gumanistik psixologiya doirasida bu ishlarni faol davom ettirmoqdalar. 

---

20 
 
Yuqorida ta’kidlangan strukturalizm, funksionalizm, bixeviorizm, freydizm oqimlari jahon 
psixologiya  ilmining shakllanishiga asos bo’lgan bo’lsa, ular ta’sirida shaklangan boshqa o’nlab: 
assotsiativ psixologiya, geshtaltpsixologiya, gumanistik psixologiya, ekzistensial psixologiya, 
kognitivizm, ramziy interaktsionizm kabi yo’nalishlar uning qator masalalarini hal qilishga o’z 
hissasini qo’sha oldi. Eng muhimi –  XX asrga kelib, psixologiyaning tadbiqiy sohalari paydo 
bo’ldi-ki, endi qo’lga kiritilgan yutuqlar bevosita ta’lim, tarbiya, sanoat, biznes, marketing 
xizmatlari, boshqaruv, sog’liqni saqlash, huquqbuzarlikni oldini olish sohalarga dadil joriy etila 
boshlandi. 
Hozirgi zamon psixologiyasida fanning qanchalik qadimiyligiga qaramay qator xal qilinishi 
zarur muammolar, turli oqimlar va olimlar tomonidan ilgari surilayotgan taxminiy farazlar 
mavjuddir. 
Ba’zan bir-birini to’ldiradigan yoki birini ikkinchisi inkor etadigan kontseptsiyalar va 
nazariyalar ham bor. Bu singari turli muammo va qarashlarni to’gri anglab etish hozirgi zamon 
psixologiyasining asosiy prinsiplariga suyangan holda ilmiy tadqiqotlar olib borilishiga bog’liq hal 
qilinadi. Psixologiya fanini muayyan sohalarga bo’lishda aniq, yaqqol faoliyatining psixologik 
tomoni, insonning jamiyatga nisbatan psixologik munosabati, taraqqiyotining psixologik jabhasi 
asos qilib olingan.