Azotli organik birikmalar, aminlar, aminokislotalar, oqsillar Aminlar



Download 219,08 Kb.
bet2/7
Sana27.06.2022
Hajmi219,08 Kb.
#710015
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Boltaboyev Sirojiddin Azotli arganik birikmalar

Uchlamchi aminlar.
Uchlamchi aminlar – NH3dagi uchchala vodorod atomiga bir xil yoki har xil radikallar almashgan mahsulotlardir.
U chlamchi aminlarning umumiy formulasi :

  • Alifatik qatorniki


Aromatik qatorniki :

Uchlamchi aminlar gomologik qatorining birinchi vakillari :


Nomlanishlaridagi harakterli qo’shimcha “amin”.
Birlamchi aminlarni nomlashda ularga ammiakning hosilalaridek yoki xuddi uglevodorodlarning hosilalaridek qaraladi. Masalan :



Ikkilamchi va uchlamchi aminlarni nomlarini tuzishda ularga faqat ammiakning hosilalaridek qaraladi. Masalan : CH3 – NH – C2H5 metil-etil amin. Birlamchi aminlar bir xil sonddagi ikkilamchi va uchlamchi aminlar bilan izomer bo’ladi.
Masalan :

Aminlar molekulalarining tuzilishi :
Aminlar molekulalarining tuzilishi ammiak molekulasining tuzilishiga o’xshash, shu sababli ularning xossalari ham o’xshash. Ammiak molekulasidagi azotda ham, aminlar molekulasidagi azotda ham bitta ajralmas elektron juft bo’ladi. Bu elektron juft hisobiga ular suvdagi eritmada va kislotalar ishtirokida musbat zaryadli vodorod ionini o’zlariga (ya’ni azot atomi) biriktirib oladi.
H3N: + H+→NH4+ yoki [NH4]+
Ammoniy ioni

Ammiak yoki aminlar HCl kislota bilan ta’sirlashadi :
H3N: + H++Cl- → [NH4]+Cl-
Ammoniy xlorid


Ushbu reaksiyalardan ma’lumki ammiak ham aminlar ham asos xossalariga ega moddalardir. Ularning suvdagi eritmalari lakmus eritmasini zangori rangga, fenolftalein eritmasini esa to’q pushti rangga bo’yaydi.
Aminlar organik asoslar, ammo lekin alifatik aminlar NH3 ga nisbatan kuchliroq asoslar, aromlatik aminlar esa kuchsizroq asosdir.
Alifatik aminlarning asoslik xossalarini kuchliroq ekanligi alifatik va ammiak molekulalarining tuzilishida farq borligi bilan tushuntiriladi.
Masalan : ammiak molekulasidagi azot atomiga uchta vodorod atomidan elektron bulutlar siljigan bo’lsa, aminlar molekulasida esa CH3 – NH2 molekulasidagi azot atomiga beshta vodorod atomidan elektron bulutlar siljigan bo’ladi.

Strelkalar elektron bulutni siljish yo’nalishini ko’rsatadi. Natijada metil amin molekulasidagi azot atomi ammiak molekulasidagi azot atomiga nisbatan ko’proq manfiy zaryadga (-δ) ega bo’ladi. Shu sababli aminlar molekulasidagi azot atomi protonlarni (H+) kuchliroq tortadi. Natijada aminlar kuchli asos xossasini namoyon qiladi. Aminlarning asoslik xossalari quyidagi qator bo’yicha kamayadi.

Aminlarning ammiakga nisbatan kuchliroq asosl xossasini namoyon qilishi ularning suv va kislotalar bilan ta’sirida yaqqol ko’zga tashlanadi.
CH3 – NH­2 + H –OH ↔CH3 – NH3+ + OH-
Metilammoniy
kationi
CH3 – NH­2 + H –Cl ↔CH3 – NH3+ + Cl-
Metilammoniy
xlorid

Aminlarni kislotalar bilan reaksiyalari suv bilan ta’siriga nisbatan qaytmasdir. Eng muhim alifatik aminlar va ularning xossalariga metilamin (CH3NH2), dimetilamin ((CH3)2NH), trimetilamin ((CH3)2N), geksametilendiamin (geksadiamin - 1,6) NH2 – (CH2)6 – NH2 va xokozolar kiradi.


Download 219,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish