Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

Yapışdırıcı və büzücü tərkiblər 
Tərpənməyən və ayrılmayan birləşmələri yığmaq üçün 
son vaxtlarda yapışdırma metodundan istifadə edilir. 
Müxtəlif materialları möhkəm birləşdirmək qabiliyyəti olan 
təbii, yaxud sintetik maddələrə yapışqan deyilir. 
Yapışqanlar aşağıdakı xassələrə malik olmalıdır: 
– yaxşı adgeziya (yapışma) xassəsinə, uzunömürlülüyə, dözümlülüyə, minimal sıxlaşma xassəsinə, 
tələb edilən özlülüyə. 
Yapışdırmaqla birləşdirmənin üstün cəhətləri bunlardır: 
– yapışdırılan elementlərin xarici səthi hamar alınır, yapışqanla yaradılan kiplik daha yaxşı olur. 
Bu üsul metal-konstruksiya elementlərinin yapışdırılmasında daha çox istifadə edilir. 
Termoreaktiv polimer əsasında alınan yapışqanlar (fenol-formaldegid, karbamid, epoksid 
yapışqanı və s.) bərkiyən yapışqanlı birləşmələrin yüksək dərəcədə möhkəmliyini, istiliyə və 
suyadavamlılığını təmin edir.
Qeyri-metal materialları metala yapışdırmaq üçün istiliyə davamlı olan müxtəlif markalı (məsələn, 
İPЭ-9, BFK-9, ЭF-9, K-105 və s.) yapışqanlardan istifadə edilir.
Detalların 
konstruksiyasından, 
yapışdırılan 
materialların 
və 
yapışqan 
markalarının 
müxtəlifliyindən asılı olaraq yapışqanla birləşdirmənin texnoloji prosesi aşağıdakı mərhələlərdən 
ibarətdir: 
– səthlərin yapışdırılmaya hazırlanması; 
– səthlərə yapışqan yaxılması; 
Şəkil 2.6. Yapışqan FERMITAC Sert PVX, 
plastik üçün universal kontakt yapışdırıcı 

Şə
kil 2.7. Kanifol 

---

31 
– yapışqan yaxıldıqdan sonra gözlənməsi; 
– tikişin yapışqan artığından təmizlənməsi; 
– birləşdirmənin keyfiyyətinə nəzarət edilməsi. 
Şpatlyovka (zamaska) qrunt, həlledici, piqment və doldurucunun (təbaşir, kaolin) qatışığından 
ibarət maye yaxud pastadır. Doldurucular incə dispers mineral toz olub, piqmentlərə qənaət etmək, 
onlara möhkəmlik, turşuyadavamlılıq və digər xassələr vermək üçün boya tərkiblərinə qatılır. 
Dolduruculara aşağıdakılar aiddir: 
– tozvari kvars; 
– üyüdülmüş talk; 
– kaolin; 
– asbest tozu və s. 
Həlledicilər boya tərkiblərinə lazımi yağlılıq konsentrasiyası verir. 
2.4.2. Tələbələr üçün fəaliyyətlər 

Lehimləmənin yüksək keyfiyyətli alınması üçün lehimlərin vacib olan fiziki-kimyəvi, 
mexaniki və texnoloji xassələrini araşdırın və cədvəldə qeyd edin;