Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

III mətn

Malik Əjdərin qəbri bir cüt künbəzdi. Onun birində Malik Əjdərin qəbri vardı. Uju şiş səkgizgüşəli kümbəzdi. Onun qıraxlarına pəncərə qoyuflar, gün çıxannan batana qədər başdaşının üsdünə gün düşürdü. Digər kümbəz boş idi. Ziyarətə gələn qonaxlar orda qalırdı. Malik Əjdərin qəbri olan kümbəzə girəndə səs çıxarırdın əks-səda verirdi. Amma bu birsi dördkünc şəkildə tikilmiş kümbəz idi, nə qədər qışqırırsan qışqır, əks-səda vermirdi. Ona görə ona Kar kümbəz deyirdilər.

Malik Əjdər yaralanır, bunu qoyullar qalır orda. Qalan vaxdı yaşdı qadın xəsdə saldat olduğu üçün buna su, çörək verirmiş. Bu da deyif cijim olasan. Vaxt oluf, qayıdıf gələndə görüflər can verir. Bu, camahata deyif ki, bu cijini yaddan çıxarmıyın, o mənə qullux eliyif.

Cijinin qəbri “Cijim ojağı” deyilən yerdədi. Nizam ağagilnən Həmid ağanın evinin arasındadı. Rəvayətə görə, dəstəynən ilannar gəlirdi. İlin on iki ayı orda ilannar vardı, indiyətən bir adamı çalmıyıfdı.

IV mətn

Yezidnən imamlarımızın davası düşəndə imamlarımız gəlif qoşakümbəzdə lövbər salıllar. Muradxannı kəndindən meşəyə sarı gedəndə Qalalı dərəsi var. O Qalalı dərəsində Cənab Əlinin atının rəddi var. Orda bir kaha var, nə qədər tarixçi gəldi ora girə bilmədi. Deyilənə görə, o kahanın içində Zal adında bir dənə pəhlivan yaşıyırmış. Zal pəhlivan da çox güjdü olur. Zal pəhlivan durur qılıncın bağlıyır, gedir. Deyir, gedirəm, salam verəjəm. Burda yezidin qoşunudu, burda da imamatın qoşunudu. Hansı tərəf salamımı alsa, ona kömək eliyəjəm (Cijimlidə Molla Dəmir varıdı, o nağıl eliyirdi. O kümbəzin sahibi idi, orda dua yazırdı). İmam Hüseyinin qoşununun sərkərdələri bunun salamını alır. Salamını alanda Zal qılıncın çəkir Yezidin qoşununun öldürdüyünü öldürür, öldürmədiyi qaçır. Bunnan da qutarır. Malik Əjdərnən Malik İbrahim orda ölübdü, o kümbəzdər olarınkıdı. O kümbəznən Dağ Tumsdakı Başıkəsik kümbəzin usdası bir başdıyır ki, görək kim tez qutarajax. Olar qutarıllar, Dağ Tumasdakı kümbəz yarımçıx qalır. Onçün ona Başıkəsik kümbəz deyillər.