Axloqning kelib chiqishi va axloqiy fikrlar taraqqiyoti. Axloqning kelib chiqishi

. Estetik anglash, estetik munosabat va estetik faoliyat.

Estetik munosabat. Gap shundaki, estetik munosabatdan boshqa barcha munosabat turlari inson «aqlini taniganidan so‘ng», ya’ni go‘daklik davridan o‘tgandan keyin voqe bo‘ladi. Masalan, go‘dak hali uyat hissini bilmaydi, unda axloqiy munosabat hattoki ibtidoiy darajada ham shakllanmagan, xohlagan vaqtida, to‘g‘ri kelgan joyda tibiiy ehtiyojni qondiradi. Lekin u beshikda yotar ekan, tushib turgan ola-chanoq quyosh nuridan quvonadi, uni kuzatadi, u bilan o‘ynagisi keladi yoki beshikka osig‘liq rangli o‘yinchoqdan zavqlanadi, g‘adir-budir, shaklan qo‘pol narsalarni emas, mayin duxobani yoki shunga o‘xshash yumshoq, silliq narsalarni xush ko‘radi, ularni siypalab zavqlanadiEstetik anglash va uning tuzilmasi. Estetik anglash inson ruhiyatida o‘ziga xos, chuqur ijobiy ruhiy o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan estetik holat. U estetik faoliyatining boshlanishidan avval insonni unga tayyorlovchi hodisa sifatida muhim: usiz estetik faoliyatning ro‘y berishi mumkin emas.Estetik hissiyot. Ko‘pincha adabiyotlarda estetik hissiyot «estetik tuyg‘u» so‘zida, birlik shaklida beriladi. Goh estetik kechinmaning, goh estetik hayajonning sinonimi tarzida talqin qilinadi. Bizningcha, bu unchalik to‘g‘ri emas. CHunki hayajon ham, kechinma ham bitta tuyg‘udan emas, tuyg‘ular silsilasidan iborat bo‘ladi, shu sababdan uni ko‘plikda–hislar yoki hissiyot shaklida qo‘llash maqsadga muvofiq.

17.