Asosiy chet tili arab tili



Download 298,56 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana09.07.2022
Hajmi298,56 Kb.
#765160
1   2   3   4   5
Bog'liq
foydali-fayllar uz arab tili harf so0z turkumining 33893

Asl predloglar
. Mustaqil so`z shaklini yo`qotgan va faqat predlog sifatidagina 
ishlatiladigan so`zlar asl predloglardir. Asl predloglarga quydagilarkiradi: 
ﻰِﻓ--….Da,ichida (bu va bundan keying predloglarning asosiy manosigina beriladi 
). ِﺪَﻬْﻌَﻤْﻟا ﻰِﻓ—institutda 
ﻰَﻟإ-ga,gacha.ِءﺎَﺴَﻤْﻟا ﻰَﻟإ-oqshomgacha 
ﻦِﻣ--…dan.ِﺢْﺒﱡﺼﻟا ﻦِﻣ---tongdan 
ﻰﻠَﻋ-da,ustida,ustiga.ِﺔَﻟِوَﺬّﻄﻟا ﻰﻠَﻋ-stolustida. 


ْﻦَﻋ-haqida.ِسْرﱠﺪﻟا ﻦَﻋ-darshaqida. 
ِب-bilan,vositasida.ِﻢَﻠَﻘْﻟﺎِﺑ—qalqmvositasida. 
ىَﺪَﻟ—da…,qoshida,huzurida.ِذﺎَﺘْﺳﻷا ىَﺪَﻟ—domlahuzurida. 
َﻊَﻣ-bilanbirga.ِﻖﯾِﺪﱠﺼﻟا َﻊَﻣ—do`stbilanbirga. 
ِل—ning,…da bor.ِﺐِﻟﺎﱠﻄﻠِﻟ—studentda bor. 
َك—dek,kabi.ِﺲْﻤﱠﺸﻟﺎَﻛ—quyoshkabi. 
ﻰﱠﺘَﺣ—gacha.ِحﺎﺒﱠﺼﻟا ﻰﱠﺘَﺣ—tongacha. 
ُﺬْﻨُﻣ
,
ْﺬُﻣ
--danbuyon.--
ِﻦْﯿَﺘَﻨَﺳ ُﺬْﻨُﻣ —ikkiyildanbuyon. 
Ot-predloglar
. Bu guruhga o`zining otlik xususiyatini yo`qotmagan, ot sifatida 
ishlatilishi mumkin bo`lgan, lekin shu bilan birga predlog vazifasida xam kelishi 
mumkin bo`lgan so`zlar kiradi. Bular predlog va zifasida ishlatilganida ko`pincha 
tushum kelishigida keladi. 
َﻞِﺧاَد—ichida,ichiga.ِﺔَﺳَرْﺪَﻤْﻟا َﻞِﺧاَد—maktabichida. 
َجِرﺎَﺧ—tashqarida,tashqariga. 
َﺮْﺒَﻋ—orqali. 
َلَﻼِﺧ—davomida.ِﺔَﻠْﻄُﻌﻟآ َلَﻼِﺧ—kanikuldavomida. 
َﻦْﯿَﺑ—orqasida. 
َبْﺮُﻗ—yaqinida. 
َمَﺎﻣأ—oldida. 
َءا َزإ—qarshisida. 
َءاَرَو—orqasida,orqasiga. 
َقْﺮُﻓ—ustida,ustiga. 


َﺖْﺤَﺗ—ostida,ostiga. 
َﻒْﻠَﺧ—orqasida,orqasiga. 
َﺪْﻧِء--…da,huzurida. 
َلْﻮَﺣ—atrofida,haqida. 
ﻰَﻟَاﻮَﺣ—qariyib,taxminan. 
Bu so`zlar bazan mustaqil so`z sifatida boshqa predloglarni qabul qilishi 
mumkin. 
Murakkabpredloglar
. Bular ikki-uch so`zdan iborat bo`lib, yuqoridagi 
predloglarga nisbattan murakkabroq munosabatlarni ifodalaydi: 
1.
ِﻞْﺟِﻷ--…nideb, yo`lida. 
2.
ِﻞﯿِﺒِﺳ ﻰِﻓ—nideb,yo`lida. 
3.
ِل ًفَﻼِﺧ—ga qaramay. 
4.
ْﻦِﻣ ﺎًﻓْﻮَﺧ— dan qo`rqib. 
5.
ْﻦَﻋ ًﻼْﻀَﻓ—dan tashqari. 
6.
ْﻦِﻣ ٍﺔَﺑَﺮْﻔَﻣ ﻰَﻠَﻋ—yonida,yaqinida. 
7.
ْﻦِﻣ ِبﺮُﻗءلﺂِﺑ—yonida,yaqinida. 
8.
ِﺐِﻧﺎَﺠِﺑ—yonida,yaqinida. 
9.
ْﻦِﻣ ِﻢْﻏﱠﺮﻟﺂِﺑ—ga qaramasdan 
10.
ْﻦﻋ ِﺮَﻈﱠﻨﻟآ فْﺮَﺼِﺑ—dan tashqari 
11.
ﻰَﻟإ ِﺮَﻈﱠﻨﻟﺂِﺑ--sababli 
12.
ﻰَﻟإ اًﺮَﻈَﻧsababli 
13.
ْﻦَﻋ ﺎًﺿْﺮَﻋ—ning badaliga 
14.
ِل ﺎًﺿْﺮَﻋ—ning badaliga 
15.
ِل ًﺔَﺠﯿِﺘَﺑ natijasida 
16.
ِﺔَﻄِﺳاَﻮِﺑ vositasida 
17.
Yuqorilardan ك ل ب predloglari va shu predloglar bilan tugagan 
murakkab predloglar o`zidan keying so`zga qo`shib yoziladi.Masalan: 
18.
ِﺔَﺷﱢﺮﻟﺂِﺑ—perobilan. 


19.
ِل—predlogiلا—artikli bilan kelgan so`zlarga qo`shilganida, artikldagi 
vaslali hamza (آ) yozuvda tushib qoladi.Masalan: 
ِﻢْﻜُﺤْﻠِﻟ
=
ِل
+
ُﻢْﻜُﺤْﻟا
Qolgan predloglarning barchasi o`zidan keying so`zdan ajratib yoziladi. 
Predloglar asosan ism guruhidagi so`zlarning oldida keladi va ular bilan 
munosabatga kirishadi,lekin ular ayrim fe’llarga ham o`z tasirini o`tkazishi 
mumkin.U yoki bu fe’l o`zidan keyin turgan predlog bilan bog`liq holda turli 
ma’nolarni bildirishi mumkin. 
Undalma ( nido ) 
Ikkinchi fasl - «Ismlarni tushum kelishigida kelishini talab kiluvchi xarflar». Bu 
faslda ettita yuklama keltirilgan bo’lib, bular kuyidagilar: «istisnolik» ma’nosini 
bildiruvchi-ّﻻإ , undov-chakirikni ifodalovchi ﺎﯾ, أ ﺎﯾ, ﺎﯿﻫ, ﱡىأ, ﺎﯾ- ma’nosini 
anglatuvchi ةﺰﻤﻬﻟا , ya’ni أ xamda zamonaviy o’zbek arabshunoslari «birgalik 
to’ldiruvchisi» deb nomlaydigan - و boglovchisi. 
Gapdagi anglashilgan ma’no tegishli bo’lgan shaxs yoki predmetni bildiruvchi 
so’zga undalma deyildi. 
Undalma harflariquyidagilar: 
ﺎﯾ
,
ﺎﯾأ
,
ﺎﯿﻫ
,
ْىأ
,
أ
Masalan: muallim «
ﷲا ﺪﺒﻋ ﺎﯾ
,
ﺐﻌﻠﺗ ﻻ
» (Ey Abdulloh, o’ynamagin) desa, Abdulloh
ismli o‘quvchining o‘girilib qarashini va 
ﺐﻌﻠﺗ ﻻ
(o‘ynamagin), degan so‘zning
diqqat etishini talab qilgan bo‘ladi. SHuningdek, bu jumladagi 
ﷲا ﺪﺒﻋ
ismi 
«munodo» bo‘ladi.Masalan: 

ِﷲا َﺪﺒﻋ ﺎ
– ey Abdulloh 


أﯾ
َﺪﺒﻋ ﺎ
ﻢﯾﺮﻜﻟا
– ey Abdukarim 
ِنﺎﻤﺣﺮﻟا َﺪﺒﻋ ﺎﯿﻫ
,

ey Abdurrahmon 
ﻦﯾﺪﻟا َلﺎﻤﺟ يأ
,

ey Jamoliddin 
ﻦﯾﺪﻟا دﺎﻤﻋ أ
– ey Amoiddin 
Undalmaning xususiyatlari shundan iboratki, u gap boshida, o’rtasida va oxrida 
kelishi mumkin. 
Agar undalma izofa shaklida bo’lsa izofaning muzof qismi tushum kelishigida 
keladi.Masalan, 
ِﻢﻠﻌﻟا َﺐﻟﺎﻃ ﺎﯾ 
ِبﻮﺘﻜﻤﻟا َﺐﺗﺎﻛ ﺎﯾ 
ِﺔﯿﻠﻜﻟا َﺪﯿﻤﻋ ﺎﯾ 
Undalmada ko’rsatiladigan so’z aniq holatda bo’lsa va u muazakkar bo’lsa, ﺎﻬﯾا , 
muannas bo’lsa ﺎﻬﺘﯾا ( undalmaning sonidan qat’iy nazar ) ishlatiladi.Masalan: 
ُﻞﺟﺮﻟا ﺎﻬﯾأ – ey, odam 
ُﺔﺒﻟﺎﻄﻟا ﺎﻬﺘﯾأ – ey, talaba qiz 

Download 298,56 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish