Amallar va sodda ifodalarni hisoblash. Katakka murojaat: nisbiy, absolyut va aralash murojaat

(2.6-ilova)

Mustahkamlash uchun savollar

1. 
   MS Excel 2010 elektron jadvallarini nusxalashning o‘ziga xos xususiyatlarini tushuntiring.
   
2. 
   MS Excel 2010 elektron jadvalida matn ko‘chirish qanday amalga oshiriladi?
   

3. 
   3 soninig 10 darajasigacha hisoblovchi jadval hosil qiling.
   

(2.7-ilova) Kichik guruhda ishlash qoidasi:

(2.8-ilova)

Guruhlarga topshiriq:
Topshiriq:B/BX/B usulidan foydalanib mavzuni yoriting.

Bilaman	Bilishni xohlayman	Bilib oldim

(Izoh: O’quvchilar berilgan topshriqlarni doskaga chiqib tushuntirib va taqdimot qilib berishadi. ) ( 2.9-ilova)
Baholash mezoni
Guruhda ishlashni baholash jadvali

Guruh	Javobning aniqligi va toliqligi (2-5 ball)	Taqdim etilgan axborot yaqqolligi (2-5 ball)	Guruhning har bir a’zosi faolligi (2-5 ball)	Umumiy ball miqdori (2+3+4)	Baho (5/4)
1	2	3	4	5	6
1
2

Har bir guruh mezonlar bo’yicha ballarni jamlab, boshqa guruhlar chiqishini baholaydi. Guruh olgan baho guruhning har bir a’zosi bahosini belgilab beradi: 5 ball - «a’lo»; 4– «yaxshi»; 3 – «qoniqarli»; 2 ball – «qoniqarsiz».
Dars yakuni O’qituvchi o’tgan yangi mavzu bo’yicha tushunmagan savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi o’quvchilar javobini muhokama qilib, o’quvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi.

2. 
   1-ilova )
   

Darsga faol ishtirok etgan o’quvchilarni o’qituvchi baholaydi

O`quvchilar faoliyatini baholash mezonlari

86-100 % 5 baho “a`lo”

71 - 85% 4 baho “yaxshi”

55 – 70% 3 baho «qoniqarli»

(3.2-ilova)
Uyga vazifa:

1. 
   O‘quv qurollarini xarid qilish jadvalini hosil qiling.
   
2. 
   1+2²+3³+4⁴ ifodani MS Excel 2010 da hisoblang.
   
3. 
   3-ilova)
   

T/r	Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.	N. Tayloqov. “Informatika va axborot texnologiyalari”. O’rta ta’lim muassasalarining 10-sinfi va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o’quvchilari uchun darslik, T.:, “EXTREMUM-PRESS”,2017.

4-Mavzu

MC Excelning funksiyalar kutubxonasi . Funksiya tushunchasi. Funksiya argumenti oynasi . Master funksiy yordamida Funksiya joylashtir ish

O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli

Mashg’ulot vaqti-2 soat

Talabalar soni: 26 –30 gacha

Mashg’ulot shakli va turi	Nazariy-yangi bilimlarni egallash bo’yicha o’quv mashg’uloti
O’quv mashg’ulot rejasi	MC Excelning funksiyalar kutubxonasi . Funksiya tushunchasi. Funksiya argumenti oynasi . Master funksiy yordamida Funksiya joylashtirish
O’quv mashg’ulotining maqsadi: O‘quvchilarga yangi mavzu bo’yicha nazariy tushunchalar berish, mavzu bo’yicha bilim va ko’nikmalarini shakllantirish
Pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtiradi; - Yangi mavzu bo’yicha rejalarni tasniflaydi; Reja asosida bo’limlarni tushuntiradi; Reja bo’yicha yangi bilimlarni yoritib beradi.		O’quv faoliyati natijalari: Tinglaydilar va zarur bo’lsa yozib boradilar; Dars bo’yicha olgan bilimlarini tasniflaydilar; O’rganganlarini aytib beradilar; Tartibli ravishda aytib beradilar.
O’qitish metodlari		Axborotli kichik ma’ruza, tushuntirish, namoyish etish, aqliy hujum
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari		Ommaviy, jamoaviy
O’qitish vositalari		O’quv qo’llanma, proektor, slayd kompyuter
O’qitish sharoiti		Maxsus jixozlangan o’quv xona
Qaytar aloqaning yo’l va vositalarining yo’l va vositalari		Og’zaki nazorat: savol-javob

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqich lari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar
1-bosqich. Mavzuga kirish (5 daq.)	Tashkiliy qism 1. O’quvchilarning mashg’ulotga tayyorgarligi va davomati tekshiriladi	Mashg’ulotga tayyorlanadilar
2-bosqich. Asosiy (65 daq.)	Tayanch bilimlarini faollashtirish Uyga berilgan vazifalar nazorat qilinadi hamda o’tilgan dars bo’yicha o’quvchilarga savollar berilib baxolanadi. Maqsad va vazifani belgilanishi: Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalar bilan tushuntiriladi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi, O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baxolash mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi. Ta’lim oluvchining bilimini faollashtirish Tezkor savol-javob, aqliy hujum Yangi o’quv material bayoni Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzulishiga muofiq, o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha xarakatlar tartibini bayon etadi, Asosiy holatlarni yozdiradi. Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharxlash bilan mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi. Yangi o’quv materiallarini mustahkamlash Mustahkamlash uchun savollar beradi. Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. Kichik guruhlarga bo’ladi, kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash mezoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo’riqnomasini beradi. Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o’tkazadi. Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil qiladi, Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o’zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to’ldiradi va qisqacha hulosa beradi. Guruhlar ishini o’zaro baxolashni o’tkazadi, mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlardagi ahamiyati bilan bog’lab mavzuni yakunlaydi.	Uy vazifalarini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar Savollarga javob beradilar Topshiriqni bajaradilar Kichik guruhlarga bo’linadilar Kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishadilar Xar bir guruh o’z topshiriq varaqlari bo’yicha faoliyatini boshlaydi Har bir guruh sardorlari chiqib o’z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi. Berilgan qo’shimcha savollarga javob beradilar, Guruh ish natijalarini o’zaro baxolaydilar, Ma’lumotni daftarga qayd etadilar.
3-bosqich. Yakuniy bosqich (10 daq.)	Mashg‘ulot yakuni Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag‘batlantiradi Uyga vazifa berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi	Baholari bilan tanishadilar Topshiriqni yozib oladilar

Tashkiliy qism (1.1-ilova)

Assalomu alaykum	Meni ismi sharifim Mamatqulov Nodirbek Informatika va axborot texnologiyalari fani o’qituvchisiman . Sizlarga Informatika va axborot texnologiyalari fanini olib boraman .	O’quv xonasini darsga tayyorligi to’g’risida o’zini fikrini bildiradi.
Davomatni aniqlab oladi.		Kurs bo’yicha dastlabki tasavvurni beradi.

Tayanch bilimlarini faollashtirish:
O`tilgan mavzuni takrorlash uchun aqliy xujum savollari
(2.1-ilova)

Аqliy hujum qoidasi: Hech qanday birga baholash va tanqidga yo’l qo’yilmaydi! Таklif etilayotgan g’oyani baholashga shoshma, аgarda u hattoki ajoyib va g’aroyib bo’lsa ham hamma narsa mumkin. Таnqid qilma, hamma aytilgan g’oyalar qimmatli teng kuchlidir. O’rtaga chiquvchini bo’lma! Тurtki berishdan o’zingni ushla! Маqsad miqdor hisoblanadi! Qancha ko’p g’oyalar aytilsa, undan ham yaxshi: yangi va qimmatli g’oyalarning paydo bo’lishi uchun ko’p imkoniyatdir. Agarda g`oyalar qaytarilsa,xafa bo`lma va xijolat chekma. Tassavurni “Jo`sh urishiga” ruzsat ber!

O’quvchilarning o’tgan dars yuzasidan olgan bilimlarini aniqlash maqsadida Aqliy hujum usulidan foydalanaman.
“Aqliy hujum” savollari:


Maqsad va vazifaning belgilanishi:
(2.2-ilova)
Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi.
4-Mavzu: MC Excelning funksiyalar kutubxonasi .
Funksiya tushunchasi. Funksiya argumenti oynasi . Master funksiy yordamida Funksiya joylashtirish.
Reja:

1. 
   MC Excelning funksiyalar kutubxonasi .
   
2. 
   Funksiya argumenti oynasi .
   
3. 
   Master funksiy yordamida Funksiya joylashtirish.
   

O’quvchilar faoliyatini faollashtirish:
(2.3-ilova) Tezkor so’rov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.
Tezkor so’rov uchun savollar

1. 
   MS Excel 2010 elektron jadvallarini nusxalashning o‘ziga xos xususiyatlarini tushuntiring.
   
2. 
   MS Excel 2010 elektron jadvalida matn ko‘chirish qanday amalg a oshiriladi?
   
3. 
   3 soninig 10 darajasigacha hisoblovchi jadval hosil qiling.
   

Excelda tayyorlanadigan ma’lumot to‘ldirishligini yuqorida aytib o‘tdik. Ba’zan katakla ustida ayrim hisoblashlarni bajari formulalardan foydalaniladi.

Buning uchun MS Excel 2010 tasmasidagi Формулыbo‘limiga murojaat qilinadi. Ushbu bo‘limda qiymatlar, ifodalar va kataklar ustida amallar bajarishga mo‘ljallangan funksiyalar kutubxonasi jamlangan. Kutubxonadagi turli vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan funksiyalarning ba’zi birlari bilan tanishib chiqamiz:
Matematik funksiyalar

t/r	Funksiya	Vazifasi
1.	ФАКТР	argument sifatida berilgan butun son faktorialini hisoblaydi
2.	ABS	argument qiymatining modulini hisoblaydi
3.	LN	sonning natural logarifmini hisoblaydi
4.	EXP	sonning eksponentasini hisoblaydi
5.	SIN	sonning sinusini hisoblaydi
6.	COS	sonning kosinusini hisoblaydi
7.	TAN	sonning tangensini hisoblaydi (radianda)
8.	НОД	ikki va undan ortiq butun sonlarning eng katta
		umumiy bo‘luvchisini hisoblaydi
9.	НОК	ikki va undan ortiq butun sonlarning eng kichik
		umumiy bo‘linuvchisini hisoblaydi
10.	ОКРУГЛ	haqiqiy sonni yaxlitlaydi
11.	СУММ	ikki va undan ortiq sonlarning yig‘indis
		hisoblaydi
12.	ПРОИЗВ	Ikki va undan ortiq sonlar ko‘paytmasini
		hisoblaydi
13.	ЗНАК	Son manfiy bo‘lsa -1 ni, musbat bo‘sa 1 ni, nol
		bo‘lsa 0 ni chiqaradi
14.	КОРЕНЬ	Sonni kvadrat ildizini hisoblaydi

1-mashq. Berilgan 6,10, 30, 60 sonlarning eng katta umumiy bo‘luvchisini hisoblang.
Bajarish:

• 
  A1 katakka 6 sonini, B1 katakka 10 sonini, A2 katakka 30 sonini, B2 katakka 60 sonini kiritamiz;
  
• 
  C4 katakka quyidagi formulani kiritamiz: =НОД(A1:B2) Enter tugmasi bosiladi.
  

Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:

MS Excel 2010 da ishlatiluvchi funksiyalar mazmunan bir-biridan keskin farq qilishi mumkinligidan ularning argumentlari ham o‘znavbatida turli ko‘rinishda berilishi mumkin.
Masalan, Математические qismida функции cos(x) funksiyasida argument bitta haqiqiy qiymatdan iborat bo‘ladi va burchakning qiymati radianda beriladi:

Логические qismidagiфункцииЕСЛИfunksiyasida argument mantiqiy ifoda bo‘lib, uning faqat” yokiikkita“yolggaqiy ko‘raikki xil natijaga ega bo‘lishimiz mumkin:

Мастер функцийoynasidabirinchi qadamda kerakli funksiyani kiritib Найтиtugmasi yordamida izlab topiladi, ikkinchi qadamda ushbu funksiyaga murojaat etib, argumentlariga qiymatlar beriladi. So‘ngra tanlab olingan funksiya kerakli katakka joylashtiriladi:

(2.5-ilova) Yangi o’quv materialining slaydli taqdimoti (alohida ilova qilinadi).
Yangi o’quv materialini mustahkamlash