Alijonova durdona farhodjon qizining

Y (yozuvchi)

Yo bo`lsammi yozuvchi,
Hikoyalar yozuvchi. Roman, qissam yozilsa, Kitoblarim bosilsa.
Taniqli bo`lsam behad Darrov so`rashsa dastxat. Intervyular olishsa, Tinglab qoyil qolishsa.
Menga berganlar savol Javobimga qolsa lol.
Bu istiqlol davri alifbo-she’rlarining yorqin namunasi ekanligi bilan ham e’tiborli. Unda davrning nafasi ufurib turishidan tashqari, mazmun mohiyatida XXI asrning intellektual salohiyati aks etgan. Masalan, jurnalist bo`lishni orzu qilgan yosh lirik qahramon xabar yozib, elektron pochta orqali tashlashni reja qiladi, uchuvchilik haqida oy`laganda Marokash va Anqaradan bemalol Vataniga uchib kelishni xohlaydi. Shu kabi yuksak orzular qanotiga shaylangan lirik qahramon cho`ponlik, nonvoylik, kulolchilik, zargarlik kabi ota-bobolarining
kasbini ham unutmay, ular to`g`risida o`rinli mulohaza yuritadi. Natijada, bunday alifbe she’rlar faqat jajji o`quvchilarni emas, balki o`smirlarning kasb tanlashga bo`lgan qiziqishlarini uyg`ota olishi bilan ham ahamiyat kasb etadi.
Umuman, alifbe she’rlar asosida yangi she’riy shakllarning yaratilishi o`zbek bolalar she’riyatining janriy jihatdan boyib borayotganligidan dalolatdir. K.Turdiyevaning “Alifbeda nasihat” she’ri shu jihatdan xarakterli. Shoira har bir harf bilan boshlanuvchi o`gitlarlarni alifbo ipiga marjondek tizishda tavze’ san’atidan foydalanadi:
“A” aql, adolat, azal, asli hammadan Afzal,
“B” botir bo`lsang bil shafqat, bemehr bo`lma faqat. “D” dono so`zdan yarar dil, donolarni do`sting bil, “E” eshit, esingda tutgin, erinishni unutgin.
“F” fahm, farosat albat, eng foydali fazilat.
“G” go`zaldir gul-u giyoh, gullarni toptash gunoh. “H” hadis, hikoya, hikmat, uyg`otar mehr, himmat. “I” intil ilm izlashga, shu maqsadni ko`zlashga. “J” jahlingni jilovlab ol, janjal naf bermas biror.
“K” kamtarga kamol chopar. Kekkaygan zavol topar…
Ko`rinadiki, satr boshida kelgan harf misra ichida ham 4-5 marta takrorlanib, alliteratsion tovushlar sistemasini tashkil qilish bilan birga, she’riy ritmga, qofiya va mazmunga putur yetmaydi. Shoiraning Alifbe-o`gitda harflarga mos so`z va ulardan yaxshilik xislatini topish, she’riy shakl, qofiya, vaznga solishdan ko`zlangan maqsadi bor albatta. Bu avvalo, endigina savodi chiqayotgan o`quvchining lotin alifbosidagi harflar talaffuzi, turli so`zlardagi jarangini uning qulog`iga qo`yishdir. Binobarin bunday she’rlarni “Alifbe” va boshlang`ich sinf darsliklariga kiritish, harflarni o`tishdagi rang-baranglikka olib keladi.
Alfavitdagi harflar ketma-ketligi asosida yaratilgan topishmoqli alifbe ham K.Turdiyeva ijodiga xos usul. Shoira topishmoqlarni shunday ketma- ketlikda joylashtiradiki, ularning javobi alfavitdagi harflar bilan boshlanadi: