Agrotexnologiyalar instituti

1.Tabiiy va madaniy o‟simliklarda ilmiy izlanish usullari. 
 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 10-apreldagi PQ-4670-son 
 ―Yovvoyi holda o‗suvchi dorivor o‗simliklarni muhofaza qilish, madaniy holda 
yetishtirish, qayta ishlash va mavjud resurslardan oqilona foydalanish chora-tadbirlari 
to‗g‗risida‖  gi  qaroriga  muvofiq  Respublikada  so‗nggi  yillarda  dorivor  o‗simliklarni 
muhofaza  qilish,  tabiiy  resurslardan  oqilona  foydalanish,  dorivor  o‗simliklar 
yetishtiriladigan  plantatsiyalar  tashkil  etish  va  ularni  qayta  ishlash  borasida  izchil 
islohotlar amalga oshirilmoqda. 
Mahalliy  floraga  mansub  4,3  mingdan  ortiq  o‗simliklarning  750  ta  turi  dorivor 
hisoblanib, ulardan 112 ta turi ilmiy tibbiyotda foydalanish uchun ro‗yxatga olingan, 
shundan 70 ta turi farmatsevtika sanoatida faol qo‗llanib kelinmoqda. 
2019-yilda  48  mln  AQSh  dollari  qiymatidagi  qayta  ishlangan  dorivor 
o‗simliklardan olingan mahsulotlar eksport qilingan. 
Shu  bilan  birga,  tahlillar  dorivor  o‗simliklarni  muhofaza  qilish,  ularning 
plantatsiyalarini  tashkil  etish,  qayta  ishlash  orqali  qo‗shimcha  qiymat  zanjirini 
yaratish zarurligini ko‗rsatmoqda. 
Bugungi  va  ertangi  kun  mutaxasislari  zamon  talabidan  kelib  chiqqan  holda, 
erishilgan  yutuqlar  bilan  kanoatlanib  qolmasdan,  yangilikka  intiluvchan,  har  qanday 
vaziyatda  eng  to‗g‗ri  yechimni  topa  oladigan  tirishqoq  va  irodali  bo‗lishi  talab 
etilmoqda. 
Ilmiy  tadqiqot  olib  borish  eksperimenlaridan  maqsad  turli  usullarni  qiyosiy 
o‗rganish va miqdor jihatdan baholanadi. 
 Ilmiy  tadqiqot  olib  borish  uchun  eng  avvalo  tadqiqot  olib  borishning  tarkibiy 
asoslari, ya‘ni tadqiqot elementlarini bilib olish lozim. 
Dorivor  o‘simlikshunoslnkda  ilmiy  izlanish  uslublari  -  kompleks  fandir.  Bu  fan 
dorivor  o‗simliklarni  yetishtirish  agratexnikasi  va  ularning  mahsulotlarini, 
hosildorligini oshirish va uning sifatini yaxshilashni nazariy asoslarini ishlab chiqadi. 
Ushbu  muammoni  hal  qilishning  asosiy  omillar  bo‗lib,  doimiy  ravishda  ilmiy 
bilimlarni  oshirib  borish,  ya‘ni  dorivor  o‘simliklarning  yangi  navlarini  yetishtirish, 
navlarni o‗ziga xos bo‗lgan yangi agratexnik tadbirlarini ishlab chiqishlar hisoblanadi. 
Bular  esa  o‗z  yo‗lida  ilmiy  tekshirish  ishlarini  amalga  oshirish,  dorivor  ekinlarning 
biologiyasini,  hayot  faktorlariga  talabini  aniq  sharoit  uchun  mos  holda  ishlab 
chiqarishlar orqali amalga oshirildi. 
Bundan  tashqari  qishloq  xo‗jaligi  mahsulotlarini  saqlash  va  qayta  ishlash 
jarayonlariga ta‘sir etuvchi omillar o‗rganiladi.   
Ilmiy  tekshirish  ishlari  hamma  fanlarda  ham  nazariy  yoki  amaliy  yo‗l  bilan 
hayotning  qonuniyatlarini  tushuntirib  beradi.  Ilmiy  agro  muhandislikni  o‗rganish 
uchun  oldiga  qo‗yilgan  masalalarning  murakkabligiga  nazariya  bilan  amaliyotni 

---