Agrotexnologiyalar instituti

Tajriba  maydonini  tayyorlash  va  o‟rganish.
  Tajriba  maydonining  xo‘jalik 
tarixini  bilish  bilan  shu  yer  maydoni  hakida  to‘liq  ma‘lumotga  ega  bo‘lish  mumkin 

---

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
11 
 
emas,bu  ma‘lumotni  o‘ldirish  uchun,  ya‘ni  yer  sharoiti,  tuproq  unumdorligini 
o‘rganish uchun yuqorida aytilganidek rekognostsirovkalik tajriba o‘tkazib ko‘riladi. 
Bunda  yer  maydoni  mayda-mayda  do‘ngliklarga  bo‘linib  hisob  olib  boriladi. 
Bunday  ekin  ekilgan  maydonda  yuqoriroq  bo‘lgan  darajadagi  agrotexnik  tadbirlar 
o‘tkaziladi.  Bu  usul  bir  necha  yil  takrorlanib  yer  maydonining  unumdorligi  bir 
sharoitga yaqinlashtiriladi. 
O‗rganilayotgan  dorivor  o‘simliklarning  o‗sub,  pishib  yetilish  davri 
davomiyligini aniqlash uchun fenologik kuzatishlar o‗tkaziladi. Fenologik kuzatishni 
o‗tkazish tartibi quyidagicha: 
1. Bu  kuzatish  ko‗z  bilan  chamalab  o‗tkazilganligi  uchun  hamma  vaqt  bir  kishi 
tomonidan kunning bir vaqtida - ertalab yoki kechki paytda olib borilishi lozim. 
2. Kuzatish  har  bir  shakl  yoki  nav  ekilgan  dalaning  kamida  uch  joyida  (boshi, 
o‗rtasida, oxirida) o‗tkaziladi. 
3. Kuzatish  faqat  bir  tomonlama  (bo‗lakchaning  kunchiqar  yoki  kunbotar 
tomonida)  olib  boriladi.Fenologik  kuzatish  bo‗yicha  rivojlanish  fazalarining 
boshlanishi  (10-15 %)  va  to‗liq  (75 %)  o‗tishi,  oyning  qaysi  kuniga  to‗g‗ri  kelish 
sanasi  maxsus  jurnalga  yozilib  boriladi.  Buning  uchun  ekinlarni  har  kuni  kuzatish 
lozim.  Jurnalda  navlarni  ekish,  hosilni  yig‗ishtirish  muddatlari  ham  hisobga  olinadi. 
Shularga va o‗rganilgan navlar yoki seleksion rakamlarning ayrim rivojlanish fazalari 
orasidagi  davrlarning  (fazalararo  davr)  davomiyligi  asosida  amal  davri  hamda 
tezpisharligi aniqlanadi.