Abdulla sher axloqshunoslik


Э пикт ет . В чем н аш е благо. М а р к А врелий. Н а ед и н е с с о б о й . М ., «АСТ»



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/209
Sana07.07.2022
Hajmi10,65 Mb.
#753233
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher) (1)

1 Э пикт ет . В чем н аш е благо. М а р к А врелий. Н а ед и н е с с о б о й . М ., «АСТ»,
2 0 0 2 . С. 75.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yagona kabi m utlaq ezgu va m oddiyat kabi m utlaq yovuz b o ‘lolmaydi. 
Insonning ezgulik darajasi ezgu a ’m ollarining salm og'i bilan o ‘lchanadi, 
uning yovuzlik darajasi esa yovuz a ’m ollarining ko‘p yo kamligiga bog'liq. 
O dam bolasi ezgulikka erishish u c h u n asta-sekinlik b ila n , forig‘lanish 
yordam ida yuksak m a’naviy p o g ‘onag a k o ‘tarilishi lozim : bu m aqom da 
uning b u tu n xayoli Yagonaga o 'x sh ash b o ‘lishga qaratilad i. Qalbni 
forig‘lantirib borish vujudning h am forig‘lanishiga olib keladi.
P lotinning axloq falsafasida yovuzlik ezgulikning zid dig ina em as, u 
o ‘zi alohida jav h ar (substansiya). U n i bilish u ch u n alo h id a bilim kerak 
emas: «ezgulikni bilish ayni paytda yovuzlikni bilishdir»1. Yovuzlik aslida 
ezgulikning yetishmasligidir. C h u n ki qalb Yagonaga q arab k o ‘tarilib 
borish o ‘rniga m oddiyat tom onga tushib borsa, zaiflashadi, yovuzlashadi. 
D em ak, aynan m oddiy dunyo qalbda yovuzlik paydo b o ‘lishining asosiy 
sababchisidir. U qalbda yolg‘on flkr, n o to ‘g ‘ri ta s a w u rn i uyg‘otadi. 
Yolg‘on fikr va n o to ‘g ‘ri ta s a w u r esa qalbning h aq iq at chegarasidan 
chiqib ketganligidan dalolatdir, b unday holat uning nopokligini bildirdi. 
Qalbning aqlga intilishi esa butu n lay boshqa gap, yuqoridagi holatning 
aksi. Shu bois qalb o ‘zini u y o qq a-b u yoqqa tashlam ay, y o m o n , tuban 
tom onga burilm ay butun q u w a tin i, d iq q a t-e ’tibo rini aqlga qaratishi va 
shu h o la td a do im turish i lo zim . A n a o ‘sh a n d a in so n o ‘ziga xos 
tra n s s e n d e n ta l jaz a b a g a tu s h is h i, aql b o v a r q ila d ig a n d a ra ja d a n
yuksaklikka erishishi m um kin, u — Y agonaning ishqidan hosil b o ‘ladigan 
holat. T asaw u fch ilar keyinchalik bu m aqom ni «hoi» deb atadilar. Shu 
m aqom ga yetganda inson haqiqiy ezgulikka dohil b o 'la d i.
Plotin erkinlik m uam m osini h a m o ‘ziga xos hal etishga urinadi. 
Erkinlik uning nazdida o ‘zbosh im ch alik dan q a t’iy farq qiladi. Erkinlik
— ezgulikning erkinligi. Yovuzlik esa erkinlik em as, balki erkinlikning 
butunlay y o ‘qligini anglatadi. Erkinlik — ezgulikka in tilg an aqlning 
mevasi, yovuzlik erkin bo ‘lolmaydi. Yovuzlik — qullik, ezgulik — erkinlik. 
Erkinlik aqlga oid tushuncha. U ni x a tti-h a ra k a td an em as, balki fazilat 
borasidagi tafakkurdan izlash lozim . 0 ‘lim P lotin n a z d id a yovuzlik 
emas, chunki, qalb — abadiy. A ksincha o ‘lim ezgulik, u q alb n i vujuddan 
ozod qiladi, y a’ni, oMimdan so ‘ng h a r b ir qalb o ‘z darajasiga yarasha 
m uayyan m a ’nodagi erkinlik bilan taqdirlanadi. Biroq z o ‘ravonlik orqali 
ro ‘y beradigan o ‘lim yoki o ‘z - o ‘zini o ‘ldirish — yovuzlik.

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish