Abdulla sher axloqshunoslik


Ezgulik va yovuzlik, yaxshilik va yomonlik, adolat, shafqat



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet157/209
Sana07.07.2022
Hajmi10,65 Mb.
#753233
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher) (1)

3. Ezgulik va yovuzlik, yaxshilik va yomonlik, adolat, shafqat
Asosiy tushunchalar orasidagi yana b ir juftlik — ezgulik va yovuzlik; 
ezgulik axloqshunoslikdagi eng m u h im kategoriyalardan. U inson
www.ziyouz.com kutubxonasi


faoliyatining asl m ohiyatini anglatadi — Tangri irodasining inson 
qalbidagi tajassumi sifatida namoyon boiadi. «Ezgu o ‘y, ezgu so‘z, 
ezgu a ’mol» uchligi «Avesto» dan tortib, barcha muqaddas kitoblarda 
yetakchi o ‘rinni egallashi ham shundan.
Ezgulik - insonga eng kuchli m a’naviy lazzat bag'ishlaydigan, uni 
ijtimoiy shaxsga aylantirib, haqiqiy baxtga olib boruvchi fazilat; shaxsni 
komillikka, jam iyatni esa yuksak taraqqiyotga yetkazuvchi yuksak 
qadriyat. U insonning axloqiy faoliyati tufayli muayyanlashadi, yuzaga 
chiqadi. Uni sinfiylik yoxud partiyaviylik qobig'iga o ‘rash mumkin emas. 
C hunonchi, «sinfiy dushmanni», ya’ni biror-bir shaxsni yoki guruhni 
faqat boshqa sinfga mansub bo‘lgani uchun jisman yo‘qotish, qanchalik 
bo‘yab-bejalmasin, ezgulik bo‘lolmaydi. U tom m a’nodagi yovuzlikdir. 
T otalitar tuzum lar mafkurasida ezgulikni bunday talqin etishning 
noilmiyligi, soxtaligi hozirgi kunda hammaga ayon.
Ezgulik va uning ziddi yovuzlik odatiy, kundalik hayot mezonlari 
bilan o ‘lchanmaydi, ular ham muhabbat singari qamrovli va ijtimoiylik 
xususiyatiga ega. Ezgulikning axloqiy ideal bilan bogMiqligi shundan. 
Shu tufayli u amaliyotda qahramonlik, vatanparvarlik, insonparvarlik, 
jasurlik singari tamoyillarni o ‘z ichiga oladi.
Shuni ham aytish kerakki, muhabbat va nafrat juftlik tushunchasida 
nafrat muhabbatni inkor etmay, aksincha, uning barqarorligidan dalolat 
bersa, ezgulik va yovuzlik juftligida har ikki tushuncha bir-birini 
tam om ila inkor etadi. Nafaqat inkor etadi, balki ular orasida hayot- 
mam ot kurashi ketadi va bu kurash abadiy kurash sifatida, olamni 
harakatga keltiruvchi kuch tarzida namoyon bo‘ladi. Lekin, ayni paytda 
ular orasida muayyan tarzdagi dialektik aloqadorlik b o r ular hech qachon 
bir-biridan mutlaq alohida holda voqe bo‘lolmaydi.
Ezgulik va yovuzlikning yana bir o ‘ziga xos tomoni shundaki, bu 
juftlik tushuncha inson faoliyatini baholash xususiyatiga ega. U ni odam 
bolasining ulug‘ligi va tubanligini o ‘lchaydigan muqaddas tarozuga 
o ‘xshatish m um kin. Insonning kom illigi, jam iyatning takom ilga 
erishgan-erishmagani shu mezon bilan o ‘lchanadi. C hunonchi, Lenin, 
Stalin, H itler, Pol Potlarni yovuz insonlar, sobiq sho‘rolar ittifoqini 
esa jam iyat sifatida «Yovuzlik saltanati» deb baholanishi buning yorqin 
misolidir.

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish