A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

Oppozitsiya (lotincha Oppositio-qarshisiga qo‘yish, taqqoslab ko‘rish)-namagadir yoki kimgadir qarshi harakat. Siyosatda: 1). O‘z siyosatini boshqa, odatda, rasmiy siyosatga qarshi qo‘yish; 2). Qonun chiqaruvchi, mafkuraviy yoki boshqa tizimlardagi hukmron yoki ko‘pchilik tan olgan fikrga qarshi chiqish. Oppozitsiyaning quyidagi turlari mavjud : mo‘‘tadil, radikal, loyal (kelishuvga va hokimiyatni qo‘llab-quvvatlashga tayyor), konstruktiv (sermazmun, ishbilarmon takliflarni ifodalovchi), destruktiv (qo‘poruvchi).
Parlament (fransuzcha “parler” so‘zlashmoq, gapirmoq)-Parlament ilk bor XIII asrda Angliyada davlat hokimiyatining vakillik organi sifatida vujudga kelib, keyingi asrlarda boshqa mamlakatlarga yoyildi.
Parlament qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshiradi. U qonun bo‘yicha belgilangan sondagi deputatlardan iborat bo‘lib, hududiy saylov okruglari bo‘yicha, odatda, ko‘ppartiyaviylik asosida belgilangan yoshga to‘lgan fuqarolardan saylanadi. Parlament turli davlatlarda turlicha nomlanadi. Rossiyada-Davlat Dumasi, Ukrainada-Rada, Serbiyada-Skupshina, SHvetsiyada-Rikstag, AQSHda-Kongress, Isroilda-Knesset, Mo‘g‘ulistonda-Xalq Xurali, Afg‘onistonda-Xalq Jirg‘asi, Ozarbayjonda Milliy Majlis, O‘zbekistonda esa Oliy Majlis (1925-1989 yillarda Oliy Sovet, 1990-1994 yillarda Oliy Kengash deb yuritilgan ).
Plyuralizm (lot. “pluralis”-ko‘pchilik, xilma-xillik)-jamiyatda va siyosiy hayotda fikrlar, qarashlar hamda g‘oyalarning xilma xilligiga asoslanuvchi demokratik jamiyat belgilaridan biri. Plyuralizm bo‘lmagan jamiyatda demokratiyaning tarkib topish jarayoni ham qiyin kechadi. Plyuralizm siyosiy partiyalarning hokimiyat uchun o‘zaro raqobatida va saylovlarda muxolifatning mavjudligida ko‘proq nomoyon bo‘ladi. Tom ma’noda plyuralizm demokratiyani harakatga keltirib turuvchi omildir.
Prokuratura-(lot. Procurate-g‘amxo‘rlik qilish ma’nosida)-davlat tizimidagi mavjud jinoyat ishlarini qo‘zg‘atuvchi, ayblovchi va sud jarayonida davlat nomidan ayblov olib borish vakolatiga ega bo‘lgan organ (tizim). Ba’zi davlatlarda bu organ vakolatiga qonunlarga og‘ishmay amal qilishni umumiy nazorat qilish ham kiritilgan.
O‘zbekiston Respublikasi prokuratura organliri mamlakatimiz hududida qonunlarning aniq va bir xilda bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi. Prokuratura organlari o‘z vakolatlarini har qanday davlat organlari, jamoat birlashmalari va mansabdor shaxslardan mustaqil hola, faqat qonunga bo‘ysunib bajaradi. Prokuratura idoralari fuqarolarning ariza va shikoyatlarini, davlat, jamoat hamda boshqa tashkilotlarning murojaatlarini ko‘rib chiqadi.
Prokuratura organlarining yagona markazlashtirilgan tizimiga O‘zbekiston Bosh prokurori boshchilik qiladi. Bosh prokuror va uning o‘rinbosarlarini O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, keyinchalik bu masalalarni Oliy Majlis Senatining tasdig‘iga kiritadi.
Viloyatlar prokurorlari, tuman va shahar prokurorlari O‘zbekiston Respublikasining Bosh prokurori tomonidan tayinlanadi. Prokurorlarning vakolat muddati-besh yil.