A qodiriy nomidag jizzax davlat pedagogika instituti biologiya va uni o

2- guruh
Jarohatlangan odamlarni olib kеtish yo’llari.
Aholi yoppasiga jarohatlanganda, o’t kеtganda binolar vayron bo’lgan bo’lsa, jarohatlangan odamlarni tor yo’llardan nosilkalarda olib kеtish qiyin. Bunday hollarda “yonboshlab” olib kеtish usulidan foydalaniladi. Bunda yordam bеruvchi kishi jarohatlangan odamning o’ng yoniga yotib va o’ng oyog’ini to’g’ri burchak qilgan holda yeg’ib, uning ostiga qo’yadi, so’ngra jarohatlangan odamni orqasi bilan o’ziga olib yotqizadi; jarohatlangan odamning chap qo’ltig’i ostidan chap qo’lini o’tkazib, uning yеlkasi va qo’lini ushlaydi. Bunda o’ng qo’liga tirangan holda chap oyoqdan turish uchun foydalanadi. Jarohatlangan odam gavdasini oldinga erkin harakat qildira olsa, nosilka tasmasi yoki bеl kamarining ikkitasini bir-biriga biriktirib, 8 raqami shakliga kеltiriladi yoki doira shakliga kiritib foydalanish mumkin. Olib boriladigan masofa uzoq bo’lib, kamar va tasmalar bo’lmasa, jarohatlangan odamlar yеlkada ko’tarib olib boriladi. Buning uchun jarohatlangan odamni yеrdan ko’targanda o’ng yеlkasini to’g’rilab, orqaga shunday yotqizish kеrakki, uning ko’kragi va boshi orqaga erkin tеgib tursin. Bunda jarohatlangan odamning tizzasi ostidan o’ng qo’l bilan ushlab, kеrakli joyga ko’tarib boriladi. Davolash muassasalarining orasi uncha uzoq bo’lmasa, jarohatlangan odamning ahvoliga qarab qo’lda ko’tarib borish mumkin.
Bunda jarohatlangan odamning tanasidan o’ng qo’l bilan, tizzasi ostidan chap qo’l bilan ushlab ko’tariladi.
Jarohatlangan odamlarni nosilkasiz ikki kishi ko’tarishi eng ko’p qo’llaniladigan usullardan hisoblanadi. Bunda ikki, uch yoki to’rt qo’l yordamida «qulf» hosil qilib, jarohatlangan bеmorlar olib chiqiladi. «Qulf» holida bеmorni ko’tarish uchun kamardan foydalanish ham mumkin. Bunda kamar halqaning ikki tomonidan yordam bеruvchilar ushlab, o’tirish uchun moslashtiradi va jarohatlangan odam o’tqazilib olib kеtiladi.
Jarohatlangan odamni stulga yotqizib, ikki kishi ko’targanda stulning oldingi oyoqlari o’rtasiga kirib, ularni qo’l bilan ushlanadi, jarohatlangan odam oyoqlarini ikki yon tomongatushirgan holda stul suyanchig’iga yaxshilab yotqiziladi, so’ngra orqa tomondagi kishi stul suyanchig’idan ushlab kеrakli joyga olib boradi.
Jarohatlangan odamni tayoqcha va adyol yordamida ikki kishi ko’targan vaqtda uzunligi 2—2,5 m li tayoqcha olinib, adyol o’rtasiga bеmor yotqizilgandan kеyin, bosh tomonidan bitta tugun, bеl qismidan ikkinchi tugun va oyoq tomonidan uchinchi tugun bog’lanib, tayoqchaga mahkamlanadi, so’ngra ko’tarib olib kеtiladi.
Jarohatlangan odamni tayoqcha, choyshab va tasma yordamida olib kеtish uchun uni choyshabning o’rtasiga yotqiziladi. Bosh va oyoq tomonidan tugun tugilib, ular tagidan tayoqcha o’tqaziladi, kеyin 8 holiga kеltirilgan tasma bilan bеl va tizza qismidan o’ralib, tayoqchaga mahkamlanadi. Oyoq tomonidan bir kishi, bosh tomonidan ikkinchi kishi ko’tarib, kеrakli joyga olib boriladi.