A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

5.21-rasm. Manchester II kodi ishlatilganda kolliziya

holatini aniqlash.

Paketlar har doim bir-biridan farq qiladi va vaqt bо‘yicha surilgandir. Aynan о‘zgarmas doimiy qismning chiqish kattaligi о‘rnatilgan qiymatidan farq qilishiga qarab har bir tarmoq adapteri tarmoqda kolliziya holati mavjudligini aniqlaydi.

Halqa topologiyali tarmoqda axborot almashinuvini boshqarish.

Axborot almashinuvini boshqarish usulini halqa topologiyasiga tanlashning о‘z xususiyatlari mavjuddir. Bu holda muhimi shuki, halqaga uzatilgan har qanday paket ketma-ket har bir abonentdan о‘tib ma’lum vaqtdan sо‘ng yana shu nuqtaga qaytib keladi, ya’ni paket uzatgan abonentga (chunki topologiya yopiq). Sababi «shina» topologiyasi singari signal ikki tarafga tarqalmaydi. Aytib о‘tish kerakki «halqa» topologiyasi tarmoqda bir va ikki yо‘nalishga axborot uzatishi mumkin. Biz bu yerda bir yо‘nalishli tarmoqni kо‘rib о‘tamiz, chunki bu turdagi tarmoq kо‘p tarqalagandir.

«Halqa» topologiyali tarmoqqa turli markazlashtirilgan boshqarish usulini (yulduz kabi) qо‘llash mumkin, xuddi shuningdek tarmoqqa tasodifiy ega bо‘lish usulini (shina kabi) qо‘llash mumkin, lekin kо‘pincha halqa xususiyatiga aynan mos keluvchi boshqaruvining maxsus usulini tanlashadi. Bu hol uchun eng kо‘p tanilgan boshqarishni marker (estafeta) usuli, ya’ni maxsus kо‘rinishdagi katta bо‘lmagan boshqarish paketidan foydalaniladi. Aynan halqa bо‘ylab estafeta ravishda uzatish tarmoqqa ega bо‘lish xuquqini bir abonentdan keyingi abonentga beradi. Marker usullari markazdan tarqatishga va determinatsiyalangan tarmoqda axborot almashinuvini boshqarish usullariga kiradi. Ularda aniq ajratilgan markaz yо‘q, lekin aniq о‘rnatilgan tartib sistemasi mavjud va shuning uchun konflikt holat yuzaga kelmaydi.

Halqa topologiyali tarmoqda markerli boshqarish usulini ishlashini kо‘rib chiqamiz (5.22-rasm).

Halqa bо‘ylab uzluksiz maxsus paket marker yuradi, u abonentlarga о‘z paketlarini uzatish huquqini beradi. Abonentlarni harakat qilish algoritmi quyidagilarni о‘z ichiga oladi:

1. 
   О‘z paketini uzatishni xohlagan 1 – abonent bо‘sh markerni о‘ziga kelishini kutishi kerak. Shundan sо‘ng markerga о‘z paketini qо‘shadi, markerni band deb belgilaydi va uni halqada о‘zidan keyinda joylashgan abonentga jо‘natadi.