6-mavzu. Bozor iqtisodiyoti iqtisodiy taraqqiyotning garovi sifatida

kamchilik yoki salbiy jihatlari ham mavjud:

• 
  atrof-muhitni ishlab chiqarish va boshqa faoliyat turlari ta’siridan muhofaza qilish mexanizmining mavjud emasligi;
  
• 
  resurslarning qayta tiklanmaydigan turlarini saqlash imkoniyatining yo‘qligi;
  
• 
  mehnat qilish bilan bog‘liq kafolatlarning mavjud emasligi;
  
• 
  fanda fundamental va amaliy tadqiqotlarning rivojlanishiga ko‘maklashuvning yo‘qligi;
  
• 
  rivojlanishning beqarorligi hamda ijtimoiy ishlab chiqarishning pasayish holatlarining mavjudligi.⁷
  

2. 
   Ijtimoiyjihatdan yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti.
   

Bizning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘limiz respublikaning o‘ziga xos turmush shart-sharoitlari va xususiyatlarini, xalq an’analari va urf-odatlarini har tomonlama hisobga olishga asoslangan. Ayni paytda, bizning yo‘l-jahon amaliyotida to‘plangan, iqtisodiy jihatdan rivojlangan davlatlar orttirgan ijobiy tajribalarni ham hisobga oladi. O‘zbekiston tanlab olgan yo‘l - respublika va uning xalqi manfaatlariga mos keladigan, ijtimoiy jihatdan yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan iqtisodiyotdir. Bozor munosabatlariga o‘tish insonning ijodiy va mehnat salohiyatini namoyon qilishdagi, boqimandalikni bartaraf etishga, yo‘qolib ketgan egallik tuyg‘usini qayta tiklashga imkon beradi. Faqat bozorgina mahsulot ishlab chiqaruvchining hukmini bartaraf etib, respublikaning g‘oyat katta boyliklaridan samarali foydalanishni ta’minlay oladi. Ijtimoiy sohaga: maorif, sog‘liqni saqlash, ijtimoiy ta’minot, madaniyat va san’at, uy-joy kommunal xo‘jaligi, aholiga maishiy xizmat ko‘rsatish, chakana savdo

va umumiy ov qatlanish, jismoniy tarbiya, sport va boshqa tarmoqlar kiradi.

Bozor iqtisodiyotini barpo etish shunchaki bir maqsad emas. Barcha iqtisodiy, demokratik, siyosiy islohotlarning pirovard maqsadlari bu eng avvalo inson uchun munosib turmush va faoliyat sharoitlarini yaratishdir.

SHunday qilib, biz komil ishonch bilan ayta olamizki, mustaqillik yillari mobaynida biz yangi jamiyat asoslarini yaratishga o‘zgarishlar muqararligining negizini ta’minlashga muvaffaq bo‘ldik.

⁷Shodmonov Sh.Sh., G’afurovU.V. Iqtisodiyot nazariyasi (darslik). - T.: «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2005. 109- 130-b.

Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar:

1. 
   Bozor iqtisodiyotining mazmuni va asosiy belgilari nimalardan iborat?
   
2. 
   Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari nimalardan iborat?
   
3. 
   Bozor iqtisodiyotining asosiy ishtirokchilari kimlar va ular o‘rtasidagi iqtisodiy aloqalar qay tarzda kechadi?
   
4. 
   Bozor tushunchasining ta’rifini bering va uning asosiy vazifalarini ko‘rsating.