5А320401- kimyoviy texnologiya (ishlab chiqarish turlari bo’yicha) magistratura talabalari uchun

5-MAVZU: PATENT, LITSENZIYA, SERTIFIKAT OLISH UCHUN SHARTNOMA TUZISH
5.1. Patent, litsenziya va sertifikat olish uchun patent byurosiga ariza berish.

5.2. Chet elda patentlash. Litsenzion shartnoma xaqida tushuncha.

5.3. Sanoat mulkini chet elda patentlashning maqsadi va vazifasi.
5.1. Patent, litsenziya va sertifikat olish uchun patent byurosiga ariza berish
Patentlash - O’zbekiston Respublikasi tashkilotlari, korxonalari, ayrim fuqarolarining chel el patentlari va boshqa tegishli muhofaza hujjatlarini ixtirolar, foydali modellar, sanoat namunalariga olish maqsadida, shuningdek tovar belgilarini amalga oshiriladigan barcha ishlar majmui.

Mamlakatdagi sanoat mulklarini chel elda patentlashning umumiy maqsadi mamlakatdagi fan va texnika yutuqlaridan patent egasining roziligisiz chet el firmalari foydalanishidan himoya qilishdir:

1. Sanoat mahsuloti eksport himoyasi. Eksport ob’ektlarida foydalaniladigan sanoat mulklarini muvaffaqiyatli patentlash mazkur ob’ektlarning raqobatbardoshligini oshiradi. Ularga talab oshadi, patent bilan muhofazalangan tovarlarni ancha yuqori narxlarda sotish imkoni yuzaga keladi, valyutasi foydali bo’lgan mamlakat tanlanadi, tashqi bozorda mustahkam o’rin egallanadi.

2. Chet mamlakatlarga butlovchilarni etkazib berish himoyasi. Patentli sanoat mulklarini mana shunday ob’ektlar uchun mazkur etkazib beruvchilar patent muhofazasini ta’minlaydi.

3. Sanoat mulklaridan foydalanish uchun litsenziyalar sotish. Litsenzion huquqiy munosabatlar mohiyati shundaki, huquqlar beriladi va litsenzion bitimga kirishuvchi tomonlar — Listenziat (xaridor) va Listenziar (sotuvchi) o’rtasida munosabat yuzaga keladi. Patentlashgan sanoat mulklaridan foydalanish uchun litsenziya sotish shartnoma (litsenzion shartnoma) asosida rasmiylashtiriladi, unga ko’ra patent egasi listenziatga sanoat mulklaridan foydalanishga ijozat beradi. Mahsulotni eksport qilish xalqaro savdodagi mavjud cheklovlar tufayli foydasiz bo’lib qolgan hollarda litsenzion shartnomadan foydalaniladi.

4. Patentlarni ayirboshlash. O’zbekiston tashkilotlari va chet el firmalari o’rtasida keng ko’lamdagi ilmiy-texnikaviy va iqtisodiy shartnomalardan ko’zda tutilishi mumkin. Ayirboshlash majburiy bo’lishi ham mumkin, bunda patent huquqlariga zid kelib qoladi, bunday hol turli talabnomachilarga ikki va undan ortiq patent berilganda, shulardan bitta patent asosiy, boshqalaridan foydalanish uncha bog’liq bo’lmaganda yuzaga chiqadi.

5. Ishlab chiqarishni blokirovkalash.

Ko’pchilik rivojlangan mamlakatlarning firmalari sanoat mulklarini muayyan tarmoqda ishlab chiqarish rivojining to’xtatish uchun sanoat mulkini patentlashtiradi. Ular patentlashgan sanoat mulkini o’z korxonalarida qo’llamaydilar va boshqa firmalar sanoat mulklaridan belgilangan muddat ichida foydalanishlariga ruxsat bermaydilar.

Sanoat mulklarini chet elda patentlash muallif yoki talabnoma beruvchi tavsiyasi asosida amalga oshiriladi. Sanoat mulklarini patentlash bo’yicha ish olib borayotgan tashkilot patentlashtiruvchi hisoblanadi.

Patentlashtiruvchi tashkilot patent berish uchun talabnoma materiallari, ixtiro uchun boshqa muhofaza hujjatlarini tayyorlashni ta’minlaydi va mazkur sanoat mulklari bo’yicha huquqiy muhofazaga taalluqli keyingi ishlarni amalga oshiradi. Sanoat mulklarini chet elda patentlash uchun materiallarni tayyorlash patentlashtiruvchi tashkilot amalga oshiradi. Mamlakatning patentlash qonunchiligi talablariga muvofiq muhofaza hujjatlari berilishiga talabnoma tuzishda, sanoat mulkini tavsiflarini chet tillarga tarjima qilishda, patentlash uchun patent vakillar savollariga javob tayyorlashda tashkilotlarga yordam ko’rsatish va chet el patent idoralarini qarorlarini amalga oshirish O’zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasi xo’jalik hisobi asosida bajaradi. Chet eldagi sanoat mulklarini patentlash bo’yicha ishlar O’zbekiston Respublikasi Patent idorasi orqali o’tadi. Bunda O’zbekiston Respublikasi fuqarolari va tashkilotlari uchun patent olishga vakolatlangan vazifasini bajaradi, talabnomachi huquqiy tavsifdan hujjatlar (dalolatnoma, berganlik hujjatlari va b.) ni rasmiylashtirishda yordam ko’rsatadi. talabnomani chet elga jo’natadi, chet el patent idorasi bilan (chel eldagi patent olishga patent idorasining ishonchli vakillar orqali) aloqani amalga oshiradi, Patent idorasi qarorlari, patent olishga vakolatlangan Patent idorasining vakillarining so’rovini va tarjimasini ta’minlaydi, bu qaror va so’rovlarga javoblar tayyorlashga, shuningdek mamlakatlar patent ma’muriy, appelyastiya va boshqa idoralarida mamlakat sanoat mulklari bo’yicha ishlar ko’rilishida yordamlashadi.