5-sinf toshkent – 2020 Umumiy o‘rta ta'lim maktablarining 5-sinf darsligi bo‘yicha o‘quv-metodik qo‘llanma «nashriyot uyi tasvir»

O‘QUV-METODIK QO‘LLANMA
2-mashq.
 A) Mening;   
B) Yurtim; 
 
C) O‘zbekiston.
3-mashq.
 Tenglik hosil bo‘lishi uchun nuqtalar o‘rniga nimalar qo‘yilishi kerak? 
А) 5 bayt = 40 bit; 
 
 
С) 4 Мbayt = 4096 Kbayt; 
В) 2 bayt = 16 bit; 
 
 
D) 2048 Кbayt = 2 Мbayt.
4-mashq.
 Quyidagi jumlaning 
bit
 va 
bay
tlardagi hajmini aniqlang:
Informatika va axborot texnologiyalari fani rivojiga hissa qo‘shgan olimlar
А) 75 bayt, 600 bit; 
 
 
B) 54 bayt, 432 bit;
С) 11 bayt, 88 bit; 
 
 
D) 35 bayt, 280 bit.
5-mashq.
 4096 bayt, 4 Mbayt.
1-mashq.
 Planshetni bo‘yash usullari. Agar KO‘K, QORA va SARIQ 
ranglarni tanlasak, u holda ekran, korpus va ruchka ranglarining turli 
kombinatsiyalarini yaratish mumkin. Bu misollar orqali o‘quvchilarni 
yaratuvchanlik va dizayn sohasiga qiziqtirish imkoniyati yaratiladi.
Kombinatorika ilmining o‘rganilishini hozirgi kunda turli yo‘nalishlarda: ishlab chiqarilayotgan 
mahsulot, texnik vosita va texnologiyalarda uchratish mumkin. 
Daftarga yozib oling!
Anvar tug‘ilgan kuni munosabati bilan fotoalbom yaratishni rejalashtirdi. Agar fotoapparatda 
olingan  har  bir  sifatli  rasm  100  Kbayt  hajmga  ega  bo‘lsa,  u  holda  700  Mbayt  hajmdagi  diskda 
bunday rasmlardan qanchasini saqlash mumkin? 
Javob:
 7168 ta rasmni. 
1.  23-betdagi 4–5 mashqlarni bajarib kelish. 
2. 
Kompyuter ishlab chiqaruvchi kompaniyalar haqida ma’lumot tayyorlab kelish.
Uy vazifasi
Mustaqil ish 
O‘zingizni sinab ko‘ring
1. Axborot o‘lchov birliklarini o‘sib borish tartibida joylashtiring:
А) Мbayt, bit, Gbayt, Кbayt, Тbayt  
(
Javob:
 bit, Kbayt, Mbayt, Gbayt, Tbayt).
В) 16 bit, 4 bayt, 2 Кbayt, 8 bit   
(
Javob:
 8 bit, 16 bit, 4 bayt, 2 Kbayt).

---

44
Kasbiy maqsad (motivatsiya)
. Kompyuterning inson kundalik hayoti va ish jarayonidagi beqiyos o‘rni 
haqida tushuncha berish. 
Kognitiv maqsad (rivojlantiruvchi)
. Rivojlanib borayotgan axborot texnologiyalari yo‘nalishi bo‘yicha 
kompyuterlar haqida yangi ma’lumotlar bilan boyitish. 
№
O‘tiladigan modullar
Hosil qilinadigan bilim va ko‘nikmalar
1
Kompyuter tushunchasi. 
Zamonaviy kompyuter 
turlari va arxitekturasi
Kompyuter qurilmasiga ta’rif bera olish, kompyuter 
turlari va ularning arxitekturasini tushunish. Kompyuter 
ishlab chiqaruvchi kompaniyalar haqida ma’lumotlarni 
bilish.
2
Kompyuterning asosiy 
qurilmalari va sistema 
blokining tarkibiy qismlari
Kompyuterning asosiy qurilmalari, sistema bloki, 
monitor, klaviatura, sichqoncha haqida ma’lumotlarga 
ega bo‘lish, ularning ishlash prinsiplarini aytib bera 
olish.
3
Monitor, klaviatura, 
sichqonchaning turlari
Monitorning vazifasi, turlari, klaviaturaning vazifasi, 
turlari, sichqonchaning vazifasi, turlari haqida 
ma’lumotlarni aytib bera olish. 
4
Sistema blokining tashkil 
etuvchilari
Sistema blokining tashkil etuvchilari va ularning 
bajaradigan vazifalarini bilish.
I. Tashkiliy qism
Salomlashish, davomatni aniqlash, uy vazifasini tekshirish
Darsning turi
nazariy
O‘qitishning usul va 
texnologiyalari
suhbat, savol-javob, “Konferensiya” usuli
O‘qitishning shakllari
yakka tartibda; qatorlar bilan; sinf bilan ishlash
AKT va interfaol vositalar
 
o kompyuter
 
o elektron doska
 
o smart doska
 
o proyektor
 
o televizor
 
o kolonkalar
Ko‘rgazmali qurollar va 
o‘qitish vositalari
 
o darslik
 
o taqdimot
 
o video
 
o rasmlar
 
o plakatlar
 
o tarqatma kartochka-vazifalar
 
o amaliy vazifalar 
 
o laboratoriya vazifalari
 
o test varaqalari
 
o so‘rovnoma
II. Motivatsiya
Eng serdaromad va talab kuchli bo‘lgan kasblar haqida.
III. Yangi tushunchalar
Kompyuter, asosiy qurilmalar, vositalar, keys, mikroprotsessor, 
asosiy plata, xotira, kompyuter arxitekturasi. 
Ta’limiy maqsad