3-Mavzu. Mashinali o’qitishda instrumental vositalardan foydalanish. Matlab dasturiy muhiti bilan ishlash. Reja

Misol.
>> x= [2 4 6 8]
x= 2 4 6 8
>> u= [1 2 3 4]
u= 1 2 3 4
>> x/u
ans= 2
>> x.*u
ans= 2 8 18 32
>> x./u
ans= 2 2 2 2.

Shuni ta’kidlash o’rinliki, ko’paytirish operatori * va bo’lish operatori / ikkita ko’p o’lchamli massivlar, vektorlar yoki matrisalarning ko’paytmasi va bo’linmasini hisoblaydi. Qator maxsus operatorlar ham mavjud, masalan, \ operatori o’ngdan chapga bo’lishni, .* va ./ operatorlar esa massivlarni elementlararo ko’paytirish va elementlararo bo’lishni ifodalaydi.
Yuqorida aytilganlarni vektorlar misolida ko’raylik:
Ayrim hollarda tartibga solingan sonlar ketma-ketliklarini formatlash talab qilinadi. Bunday ketma-ketliklar vektorlarni yoki grafiklarni qurish vaqtida abssissalarning qiymatlarini hosil qilish uchun zarur bo’ladi. Sonlar ketma-ketliklarini formatlash uchun MATLAB tizimida: (ikki nuqta) operatori ishlatiladi. Quyida ikki nuqta (:) operatorining qo’llanilishi bo’yicha misollar berilgan.
Misol. Matrisa ustida amallar quyidagicha bajariladi. Misol uchun matrisani vektorga ko’paytmasi (3.4-rasm):
Matematik amal MATLAB dasturida
3.4 - rasm.
Misol. Matrisani matrisaga ko’paytmasi (3.5 - rasm).
Matematik amal MATLAB dasturida
3.5-rasm.
MATLABdagi barcha operatorlar ro’yxatini ko’rish uchun help ops buyrug’idan foydalaniladi.
MATLAB dasturida turli ko’rinishdagi grafiklarni yaratish.
Misol sifatida sinusoidaning grafigini qurishni ko’raylik. Funksiyaning x argumenti 0 dan 10 gacha bo’lgan intervalda 0.1 qadam bilan oshib borsin. Grafik qurish uchun avval x=0:0.1:10 vektorni kiritish, keyin esa grafik qurish buyrug’i plot(sin(x)) dan foydalanish yetarli.
» x=0:0.1:10;
» plot(sin(x))
plot buyrug’i yordamida funksiya x vektor oralig’idagi qiymatlari o’zaro siniq chiziqlar bilan birlashtiriladi. Bunday nuqtalar soni ko’p bo’lsa (masalan, 100 ta) grafik silliqroq bo’lib hosil qilinadi, agar kam bo’lsa (masalan 10 ta) grafik xuddi siniq chiziqlardan iboratdek bo’lib ko’rinadi.
Blok matritsa va vektor jarayonlarini qo’llamaydi. Blokning chiqish signali xar doim - skalyar bo’ladi..
3.6 - rasm. Fcn blokidan foydalanish.
Misol. Fcn blokidan foydalanish 3.6 - rasmda ko’rsatilgan.
MATLAB Fcn funksiyasini berilish bloki:
Vazifasi:
MATLAB dasturiy tilda ifodalar beriladi.
Parametrlar:

• MATLAB function - MATLAB tilidagi ifoda.
• Output dimensions - chiqish signalining o’lchami.Parametr miqdori -1.
• (minus - 1) blokga o’lchamni avtomatik aniqlashni taminlaydi.
• Output signal type - Chiqish signalining tipi.Quydagi ro’yhatdan tanlanadi:
• real - Haqiqiy signal;
• complex - Kompleks signal;
• auto - Avtomatik aniqlanuvchi signal.
• Collapse 2-D results to 1-D - ikki o’lchvli chiqish signalini bir o’lcholikga o’zgartirish.

Agar kirish signali u ko’rinishda belgilansa u skalyardir. Agar kirish signali vector bo’lsa, vektor elementi nomerini aylana qavs ichida ko’rsatish zarur. Misol, u(1) va u(3) - kirish vektorining birinchi va uchinchi elementlari.
Raqamli boshqaruv tizimining umumiy struktura sxemasi quyidagi rasmda keltirilgan (3.7-rasm):

3.7-rasm. Raqamli tizimning struktura sxemasi.
Raqamli tizimning strukturasini tuzishda asosiy bloklar quyidagilardir:

• diskret filtr;
• 0 tartibli ekstropolyator;
• 1-tartibli kechikuvchan aperedik zveno.