17- mavzu: Element organik birikmalar


Fosfor va mishyakli organik birikmalar



Download 383,3 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/7
Sana30.07.2021
Hajmi383,3 Kb.
#133117
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
15.1-mavzu

Fosfor va mishyakli organik birikmalar 

Fosfor  va  mishyak  davriy  sistemaning  beshinchi  gruppa  elementlari  bo‘lib,  azot 

analoglaridir.  Bu  elementlarning  organik  hosilalari  o‘rtasida  ham  qisman  o‘xshashlik 

kuzatiladi. Bu ayniqsa ularning tuzilishlari o‘xshashligida namoyon bo‘ladi. 

Masalan: 

 

 



Kimyoviy xossalari jihatidan o‘xshashligi shundaki, fosfinlar asos  xossasiga  ega,  ular  

aminlar  kabi  kislotalar  bilan  tuz  hosil qiladi: 

 

Fosfinlarning  asosli  xossasi  aminlarga  nisbatan  kuchsizroq. Arsinlar  esa kislotalar 



bilan tuz hosil qilmaydi. 

Fosfor va mishyakli organik birikmalarning azotli birikmalardan farqi asosan, fosfin va 

arsinlarning  elektromanfiy  elementlar  (kislorod,  galogenlar)  bilan  oson  reaksiyaga 

kirishishi bilan bog‘liq. Masalan,  birlamchi  va  ikkilamchi  fosfinlar  oksidlanib,  tegishli 

alkil va dialkil fosfin kislotalarni hosil qiladi. 

 



 

Fosfor-organik  birikmalar  kimyosining  rivojlanishida  rus  kimyogari  A.  E.  Arbuzov 

maktabining hissasi katta. Bu maktabda alkil fosfin kislotaning juda ko‘p hosilalari sintez 

qilindi va ularning xossalari tekshirildi. 

A. E. Arbuzov birinchi marta uchlamchi alkilfosfatga galoid alkil ta’sir ettirib, alkilfosfin 

kislota efirini sintez qildi (Arbuzov reaksiyasi). 

 

Mishyak  ham  xuddi  fosfor  kabi  tuzilishga  ega  birikmalar  hosil  qiladi.  Fosfor  va 



mishyakning  organik  birikmalari  orasida  kuchli  biologik  faol  moddalar  topilgan. 

Masalan: 

 

 

Stovarsol (spirosid) Stovarsol — uyqu kasalligini davolashda ishlatiladigan preparatdir. 



 


Download 383,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish