14-ma`ruza. Aktiv o‘tkazuvchanlik, induktiv va sig`im elementlari parallel ulangan zanjirlarda tok va kuchlanishlar


 Aktiv, reaktiv va to‘la o‘tkazuvchanlik



Download 499,86 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana14.12.2022
Hajmi499,86 Kb.
#885269
1   2   3
Bog'liq
14-maruza

2. Aktiv, reaktiv va to‘la o‘tkazuvchanlik. 
g o‘tkazuvchanlik zanjirning aktiv o‘tkazuvchanligi (g = 1/r) deb ataladi. (
c
L



1
) kattalik esa zanjirning reaktiv o‘tkazuvchanligi deb ataladi va V bilan 
belgilanadi. Reaktiv o‘tkazuvchanlikning 1/

L tashkil etuvchisi induktiv 


o‘tkazuvchanlik deb ataladi va b
l
bilan belgilanadi. 

S tashkil etuvchisi esa 
sig‘imiy o‘tkazuvchanlik deb atalib b
S
orqali belgilanadi. 
U holda:
b = 1/

L -

S = b
L
–b
S
quyidagi: 
2
2
2
2
1
b
g
c
L
g
U
I
У














(14.14) 
Kattalik zanjirning to‘la o‘tkazuvchanligi deb ataladi. 
14.2-rasm. 
 
3. Toklar va o‘tkazuvchanliklar uchburchaklari. 
3.1. O‘tkazuvchanlikning fizik mohiyati. 
Reaktiv o‘tkazuvchanlik b induktiv b
L
va sig‘imiy b
s
o‘tkazuvchanliklarning 
ayirmasi ko‘rinishida hosil bo‘lishining sababi kondensator va cho‘lg‘amdagi 
toklarning bir biriga nisbatan 

burchakka siljiganligidir. Vaqtning istalgan 
momentida (onida) ikkinchi va uchinchi shoxobchalar umumiy qismalariga 
nisbatan qarama –qarshi tomonga yo‘nalgan. (oldingi mavzudagi 1-rasmga 
qarang). Ushbu toklar birinchi shoxobchadagi tokka nisbatan 

/2 burchakka 
siljigan, shuning oqibatida to‘liq o‘tkazuvchanlik g va b larning oddiy arifmetik 
yig‘indisi kabigina hisoblanmasdan, balki quyidagi ifoda bilan hisoblanadi: 
U = 
2
2
b
g

(14.15) 
b
l
= b
c
bo‘lganida zanjirda rezonans sodir bo‘ladi va i tok birinchi shoxobchadagi 
ig tokka teng bo‘ladi. 
C
L



1
bo‘lganida cho‘lg‘amdan o‘tayotgan tok 
kondensator tokidan katta bo‘ladi va umumiy i tok faza bo‘yicha kuchlanishdan 

burchakka orqada qoladi, bu holda 0 <

≤ 

/2

s>1/

L bo‘lganida kondensator 
toki cho‘lg‘amdan o‘tayotgan tokdan katta bo‘ladi va umumiy i tok faza bo‘yicha 
kuchlanishdan oldinda bo‘ladi, bu holda -
2

≤ 

< 0. 
Elektr o‘tkazuvchanlik elektr qarshilikka teskari kattalikdir: 
14.2–rasmda 
ko‘rib 
chiqilayotgan 
zanjirning 
1/

L>


holdagi 
vektor 
diagrammasi keltirilgan. 
Sxemada birinchi qismdagi tok faza 
bo‘yicha kuchlanish bilan mos tushadi. 
Kondensatordagi tok faza bo‘yicha 
kuchlanishdan, 

/2 
burchakka 
oldinda, 
cho‘lg‘amda esa tok kuchlanishdan faza 
bo‘yicha 

\2 burchakka orqada koladi. 
0

Ñ 
U

L U
I=yU

gU
U
1
(
-

C) U=â U

L


U
I
R
G


1
(14.16) 
U quyidagicha o‘lchovga ega: 
d
im
G =L
- 2
M
-1
T
3
I
2
(14.17) 
O‘tkazuvchanlik birligiga simens (sm) deb nom qo‘yilgan. Ma’lumki, 
oldinroq,hatto M0 deb ham atalgan («Om» - qarshilik birligining teskarisi), ammo 
bunday nomlanish rasmiy qabul qilinmadi. 
(14.17) formuladagi d
im
yozuvi deminsion –o‘lcham, o‘lchamlilik, o‘lchash 
ma’nolarini bildiradi. L–uzunlik o‘lchami; M–massa o‘lchami; T–vaqt o‘lchami va 
I–tok kuchi o‘lchami. 
Amaliyotda, shuningdek solishtirma elektr o‘tkazuvchanlik kattaligidan ham 
foydalaniladi. Uning belgilanishi 

: (zaxira belgilanishi – 

) Ushbu kattalik 
quyidagi 
kattalik 
ifoda 
orqali 
aniqlanadi:
S
l






/
1
(14.18) 
va simens metrlarda ifodalanadi. 

Download 499,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish