11. Kristal panjara energiyasi. Born modeli.

114 Kimyoviy kinetikaning asosiy tushunchalari (Kimyo, kinetika, reaksiya, tezlir, mexanizm).

143 Birinchi tartibli bir tomonlama reaksiya kinetikasi 144 Birinchi tartibli reaksiyaning asosiy tenglamalari va ularni tahlil qilish 145 Birinchi tartibli reaksiyaning yarim yemirilish davrini ifodalash 146 Reaksiyaga kirishuvchi moddalarning teng boshlang‘ich konsentrasiyalarida ikkinchi tartibli bir tomonlama reaksiyaning kinetikasi Birinchi tartibli reaksiyalar. Bunday reaksiyalarga radioaktiv parchalanish, izomerlanish, moddalaming gaz fazasida parchalanishi va boshqalarni misol qilib keltirish mumkin. Sxematik ravishda quyidagi reaksiya tenglamasini olaylik: A —► L + ..... Reaksiya tezligi doimiysining oichov birligi dan n=1 bolganda boiadi. Shuning uchun birinchi tartibli reaksiya tezlik doimiysi konsentratsiyani ifodalash oichov birligiga bogiiq boimaydi. Birinchi tartibli reaksiyalarga quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 1. Atsetoxloranilinni paraxloratsetoanilidga izomerlanish reaksiyasi 2. Dimetil efmning parchalanishi 3. Murakkab efiming suyultirilgan eritmadagi gidrolizi Bu reaksiyada suvning miqdori ko'p boiganligi sababli, uning konsentratsiyasi o'zgarmay qoladi deb hisoblanadi. Shuning uchun ham bu kabi reaksiyalami psevdomonomolekulyar reaksiyalar deb ataladi. 147-148-149-150-151. Ikkinchi tartibli reaksiyalar. Ikkinchi tartibli reaksiyalarga turli fazalarda sodir boiadigan gomogen reaksiyalami misol qilib olishimiz mumkin. Masalan, murakkab efirni sovunlanishi va eterifikatsiya reaksiyalari: Gaz fazada sodir boiadigan birikish reaksiyalari Ikkinchi tartibli reaksiya tezligi doimiysining o'lchov birligi qoilanilayotgan konsentratsiya birligiga bogiiq b o iib bilan ifodalanadi. Agarda reaksiyaga kirishayotgan moddalar konsentratsiyalari o'zaro teng boimasa 1. 2. k2 ni qiymati quydagiga teng boiadi: