1-тажриба иши Босимни ўлчаш восилари ва уларни назорат қилиш тавсифлари

ЭЛЕКТР АСБОБЛАР
Электр асбобларнинг ишлаш принципи босимни у билан функционал боғлиқ бўлган бирор электр катталикка бевосита ёки билвосита ўзгартиришга асосланган. Буларга индуктив, сиғимли, қаршиликли, пьезоэлектр ва бошқа манометрлар киради.
Б осим ўлчашнинг энг кўп тарқалган воситалари куч компенсацияси асосида қурилган асбоблар ҳисобланади. Бироқ улар ҳарорат хатолиги, тез таъсирчанлиги, габарит ўлчамлари ва массаси бўйича анча мукаммал индуктив, сиғимли, тензорезисторли, пьезоэлектрик ўзгарткичлардан орқада қолади. Бундан ташқари, куч компенсацияли ўзгарткичларнинг ва пишангли тизимларнинг тузилишида ҳаракатланувчи қисмларнинг бўлиши ўлчаш воситаларининг зарбга чидамлилигига қўйиладиган замонавий талабларнинг қондирилишини қийиилаштиради.
Ҳозир микроэлементли техникани кенг жорий килиш хамда конструктив ечимларни такомиллаштириш асосида юқорида қараб чиқилган босимни ўлчашнинг анъанавий воситалари янада замонавий комплекс қурилмалар билан сиқиб чиқарилмоқда. Бу албатта, турли тармоқларда ТЖАБТ ни яратишда шарт ва талабларнинг
турли туманлиги сабабли аввал ишлаб чиқарилган босимни ўлчаш ўзгарткичларидан (БЎЎ)
фойдаланишдан тўла воз кечиш кераклигини англатмайди.

Индуктив асбобларнинг ишлаш принципи ғалтак индуктивлигининг ташқи босим таъсиридан ўзгаришига асосланган.
3.7-расмда индуктив ўзгартирувчи элемент билан жиҳозланган босимни ўлчаш ўзгарткичининг схемаси кўрсатилган. Босимни қабул қилувчи мембрана 1 ўрамли электромагнит 2 нинг ҳаракатланувчи якори ҳисобланади. Улчанаётган босим таъсирида мембрана силжийди, бу индуктив ўзгарткичли элементнинг электр қарашилигини ўзгартиради. Агар ғалтакнинг актив қаршилиги, магнит оқимлари ҳисобга олинмаса ва ўзакда йўқотилса, ўзгарткич элементнинг L индуктивлигини қуйидаги тенглама бўйича аниқлаш мумкин.
L=W²μ₀·S/δ (3.21)
бу ерда, W — ғалтак ўрамлари сони, μ0 — .ҳавонинг магнит сингдирувчанлиги, S — магнит ўтказгич кўндаланг кесимининг юзи, δ—ҳаво оралигининг узунлиги.
Мембрананинг деформация катталиги ўлчанаётган босимга мутаносиблигини эътиборга олиб,
δ=K·P (3.22)
3.21) тенгламани қуйидаги кўринишга келтирамиз:
L=W²·μ₀·S/K·P (3.23)
(3.23) тенглама босимни ўлчаш индуктив ўзгарткичнинг статик характеристикасини ифодалайди.
L ни ўлчаш, одатда, ўзгарувчан ток кўприклари ёки резонансли LC-контурлар томонидан амалга оширилади. 0,5... 1,0 МПа босимда мембрананинг қалинлиги 0,1 ...0,3 мм, босим 20...30 мПа бўлганда эса 1,3 мм. Мембрананинг силжиши миллиметрнинг юздан бир улушини ташкил этади. Индуктив босим ўзгарткичларнинг асосий хатоси ± (0,2—5)%.