1. Statistik yig`indi va majumaga ta`rif bering

28. Nisbiy va o`rtacha miqdоrlarni o`rtacha хatоlari qanday tоpiladi?

• Statistik materiallarni jadvallarga jamlash orqali mutloq sonlar olinadi. Mutloq sonlar organilayotgan voqiyalarning umumiy sonini, ularning dinamikasida o‘zgarishini ko‘rsatadi.

• Ammo ko‘pgina xollarda mutloq sonlardan foydalanib xulosalar chiqarish mumkin emas.

• Ayniqsa o‘rganilayotgan xodisa va voqiyalarning kattaligini o‘zgarishini, sifatiy xususiyatlari va ayrim qonuniyatlarini vaqt va muxit oralig‘ida bir-biri bilan solishtirish va taqqoslashda mutloq sonlardan nisbiy qiymatlar keltirib chiqarilishi lozimNisbiy qiymatlar to‘rt turli bo‘ladi:

• 1. Intensiv ko‘rsatkich

• 2. Ekstensiv ko‘rsatkich

• 3. Aloqadorlik ko‘rsatkichi

• 4. Yaqqollik ko‘rsatadi iIntensiv ko‘rsatkich ma'lum muxitdan kelib chiqqan xodisani shu muhitda tarqalishini, ya'ni qancha marta uchrashini ko‘rsatadi Intensiv ko‘rsatkich ma'lum muxitdan kelib chiqqan xodisani shu muhitda tarqalishini, ya'ni qancha marta uchrashini ko‘rsatadi

O’RTACHA MIQDORLAR

Statistikada o‘rtacha qiymatlar juda xam katta ahamiyatga ega. Ular yordamida bitta son bilan, kuzatilayotgan voqyeaga umumlashtirilgan holda baho beriladi. O‘rtacha qiymatlarni olish uchun

variatsion qator tuziladi. Voqyealar va xodisalar o‘z kattaliklariga qarab o‘sib yoki kamayib boorish tartibida joylashtirilgan va ularning takrorlanish sonlari bilan birgalikda tuzilgan qatorga variatsion qator deyiladi. Variatsion qatorlar 3 xil bo‘ladi. oddiy, guruxli, interval guruhli Sanitariya statistikasida eng ko‘p qo‘llaniladigan va foydalaniladigan kattalik bu o‘rtacha arifmetik qiymatlardir.

Variatsion qatordan o‘rtacha arifmetik qiymat (m), o‘rtacha kvadratik etish(G) va o‘rtacha xatolik (m), bir necha usullarda keltirilib chiqariladi.