1. Шахс ривожланиши ҳақида тушунча. Индивид, шахс, индивидуаллик

5. Шахснинг ижтимойилашуви. Шахс ижтимоий муносабатлар жараѐнида шаклланади. Чунки таълим жараѐнида болаларга жамиятда бирга яшаш билан боғлиқ бўлган ҳолат ва ҳодисалар ўргатилади. Бу жараѐнда ўқувчи жамиятга «киришади» ва у билан ўзаро муносабатда бўлади. Улар маълум ижтимоий тажриба (билим, қадрият, ахлоқий қоида, кўрсатма) орттирадилар, яъни, ижтимоийлашадилар. Ижтимоийлашув узоқ давом этадиган мураккаб жараѐн. Чунки ҳар қандай жамият ривожланиш жараѐнида ижтимоий ва ахлоқий қадриятлар, идеаллр, ахлоқий меъѐрлар ва қоидалар тизимини ишлаб чиқади, ҳар бир бола юқоридаги қоидаларни қабул қилиб, ўрганиб мазкур жамиятда яшаш, унинг аъзоси бўлиш имкониятига эга бўлади. Бунинг учун жамият у ѐки бу шаклда шахсга мақсадга мувофиқ таъсир этади. Бу таъсир таълим воситасида амалга ошади. Иккинчи томондан, шахснинг шаклланишига турли ғоялар, ижтимоий муҳит таъсир кўрсатади.
Одамлар ижтимий меъѐрлар ва ахлоқий қоидалар билан муносабатга киришадилар ва уни ўрганадилар. Ижтимоийлашув жараѐни ички қарама-қаршиликларга эга. Ижтимоийлашган инсон жамият талабларига мос келиши, унга «киришиб» кетиши, жамият ривожланишидаги салбий жиҳатларга, шахснинг индивидуал ривожланишига тўсқинлик қилувчи ҳаѐтий ҳолатларга қарши туриши керак. Лекин ҳаѐтда баъзан акси ҳам бўлади: тўлиқ ижтимоийлашган, жамиятга киришиб кетадиган, аммо муҳитда баъзи салбий ҳолатларга қарши курашишда фаоллик кўрсатмайдиган одамлар ҳам мавжуд.
Бу ҳолат кўп жиҳатдан бутун жамият, тарбия муассасалари, ўқитувчилар ҳамда ота-оналарга ҳам тааллуқли. Тарбияда қарама-қаршилик инсонпарварлик ғояси ѐрдамидагина бартараф этилиши мумкин. Зеро, Ўзбекистон Республикасининг «Кадрлар тайѐрлаш Миллий дастури»да ҳам таъкидлаб ўтилганидек, узлуксиз таълимни ташкил этиш, ривожлантириш ҳамда таълимнинг ижтимоийлашувига эришиш долзарб масаладир. Таълим олувчиларда эстетик бой дунѐқарашни шакллантириш, уларда юксак маънавият, маданият ва ижодий фикрлаш қобилиятини ривожлантириш кабилар муҳим ижтимоий талаблар ҳисобланади.