1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

Kichik iqlim
kichik territoriyadagi iqlim bulib, shu joyning
o’ziga xos
chegarali iqlimidir. Bu iqlim bir necha o’n metrli maso- 
fada ham o’zgarishi mumkin. Iqlimga yerning relyefi, o’tloqlar, suv havzalari 
va o’rmon ham ta’sir ko’rsatadi. 
SHahar qurilish amaliyotida gigienistlar, sanitariya vrachlari kichik 
iqlimli turar joylar yoki ma’lum kichik iqlimli istirohat bog’lari yoki 
ko’chalar bilan ham tanishadilar. SHunday iqlimli joylarga uy-joy qurishda 
buni hisobga oladilar. Kichik iqlimli sharoitda istiqomat qiladigan odamlarga 
mazkur iqlim ma’lum darajada ta’sir ko’rsatadi. SHuning uchun odamlar o’z 
faoliyati bilan unga ta’sir ko’rsatib, uni o’ziga moslashtirib oladi. 
SHaharlar, ayniqsa yirik shaharlar o’zining kichik iqlimiga egadir. Ular 
shahar chetidagi iqlimdan ancha tafovut qiladi. 
Ko’chalarga tosh va asfal’t yotqizilishi, toshli, temir-betonli uylar yoz 
faslida shunday qizib ketadiki, ular issiqlikni atrofga tarqatib, havo 
haroratining anchagana oshishiga sabab bo’ladi. Natijada havoning o’rtacha 
issiqlik darajasi 1—3° ga ko’tariladi, havoning nisbiy namligi esa 5—10% ga 
kamayishi mumkin. 
Ko’p qavatli imoratlar shamol tezligini ikki marotaba va undan ko’proq 
kamaytiradi va bu shaharning shamol bilan ta’minlanishini susaytiradi. 
Atmosfera havosining tutun bilan ifloslanishi quyosh nurini, ayniqsa 
quyoshning ul’trabinafsha nurini, ko’zning ko’rish funkciyasini ancha 
kamaytiradi. U taxminan 20—25% ga kamayadi. Demak, shahar havosini 
tutun bilan ifloslantirmaslik, shahar territoriyasidagi irrigaciya 
shoxobchalarida suvning oqib turishini ta’minlash, ayniqsa issiq iqlimli 
shaharlarga favvoralar qurish va imoratlarni shamol harakatini to’smaydigan 

---

47
qilib qurish zarur. Bu iqlimni ancha o’zgartiradi, havo namligani oshiradi, 
tempyeraturani 2—4° S ga pasaytiradi, quyosh nurini, ayniqsa ul’trabinafsha 
nurlarning etarli bo’lishiga imkon tug’diradi, shamol esishini normal-
lashtiradi.