1-Mavzu: Texnik-iqtisodiy asosnoma nima? O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli

O’quv topshiriq

Ilova-5

Topshiriq

1-guruh	Fоydаni shаkllаntirish mаnbаlаri.
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringizga sabab ko’rsating
(M) Sababni isbotlovchi misol
(U) Fikringizni umumlashtiring

2-guruh	Fоydаni tаqsimlаsh vа uni ko’pаytirish yo’llаri.
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringizga sabab ko’rsating
(M) Sababni isbotlovchi misol
(U) Fikringizni umumlashtiring

3-guruh	Rеntаbеllikning iqtisоdiy mohiyati.
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringizga sabab ko’rsating
(M) Sababni isbotlovchi misol
(U) Fikringizni umumlashtiring

4-guruh	Rеntаbеllik ko’rsаtkichlаri vа ulаrni аniqlаsh uslubiyati.
(F) Fikringizni bayon eting
(S) Fikringizga sabab ko’rsating
(M) Sababni isbotlovchi misol
(U) Fikringizni umumlashtiring

12-Mavzu: O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi

O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli

O’quv soati: 2 soat	O’quvchilar soni: 25 – 30 gacha
O’quv mashg’uloti shakli va turi	Nazariy –to’liq (kombinatsiyalangan) o’quv mashg’ulot
O’quv mashg’ulot tuzilishi	O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi
O’quv mashg’ulotining ta’limiy maqsadi: Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari fanining predmeti, maqsadi, vazifalari to’g’risidagi bilimlarni, milliy g’oya, Vatan tuyg’usini shakllantirish.
Pedagogik vazifa:	O’quv faoliyatining natijasi:
Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari to’g’risidagi bilimlarni mustahkamlash;	Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari ushunchasiga tahrif bera oladilar;
O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi to’g’risidagi bilimlarni mustahkamlash;	O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi tushunchalarining mohiyati va mazmunini biladilar;
O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi to’g’risidagi bilimlarni shakllantirish.	O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi va uning tarkibiy tuzilishi aytib beradilar.
O’qitish metodlari	Maruza, namoyish, pinbord, aqliy hujum
O’qitish vositalari	Darslik, tarqatma materiallar
O’quv faoliyatini tashkil etish shakllari	kichik guruhlarda ishlash
O’qitish shart-sharoiti	Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari fanini o’qitishga moslashtirilgan o’quv xona.
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Og’zaki nazorat: savol-javob; yozma nazorat: o’quv topshiriq.

Mavzu bo’yicha o’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Faoliyat bosqichlari	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi		O’quvchi
I. Mavzuga kirish. (10 minut)	1.1. O’quv mashg’ulotining mavzusini, maqsadini, o’tkazish tartibini e’lon qiladi. Mavzuni milliy g’oya, Vatan tuyg’usi bilan bog’laydi.		Tinglaydilar.
	1.2. Mashg’ulotning maqsadi va o’quv faoliyati natijalarini aytadi. Motivatsiya uchun tezkor-so’rov o’tkazadi (1-ilova).		Savollarga javob beradilar
	1.3. Javoblarni umumlashtiradi va xulosa yasaydi.		Tinglaydilar
II. Asosiy bosqich. (60 minut)	2.1. O’quv mashg’uloti rejasini o’quvchilarga tushuntiradi		Tinglaydilar
	2.2. Mavzuni aqliy hujum usulida o’rganishni taklif qiladi. Yo’riqnoma beradi. (ilova-2).		Tinglaydilar
	2.3. Mavzuning asosiy joylarini slaydlar yordamida tushuntiradi va yozib olishlarini so’raydi. (ilova 3)		Yozadilar
	Javoblarni umumlashtiradi va xulosa yasaydi.		Diqqat qiladilar
	Guruhlarda ishlash qoidasi va pinbord texnikasi bilan tanishtiradi (4-ilova).	Guruhlarda ishlash qoidasi va pinbord texnikasi bilan tanishadilar
	Kichik guruhlar shakllantirib, pinbord usulida tayanch tushunchalar bilan ishlashni tashkillashtiradi. Guruhlar ishini kuzatib boradi, topshiriqni bajarish vaqtini eslatib turadi. Ishlash jarayonida tartib-intizom va tozalikka rioya qilishni nazorat qiladi. (ilova-5)	Tayanch tushunchalarni yozgan varaqlarini yozuv taxtasiga biriktiradilar. To’plangan ma’lumotlarni sharxlaydilar, muhokama qiladilar.
	2.7.Javoblarni umulashtiradi va xulosa yasaydi.	Tinglaydilar
III. Yakuniy bosqich. (10 minut)	3.1. Mavzu bo’yicha umumiy xulosa qiladi. 3.2. O’quvchilarni baholaydi.	Diqqat qiladilar.
	3.3. Uyga vazifa uchun bugungi mavzuga doir axborotlarni ko’rib chiqishni tavsiya etadi	Topshiriqni yozib oladilar.

Ilova-1

Blis – so’rov 1.Soliqlarning iqtisodiy mohiyatini tushuntiring. 2. Soliqlarning obyektiv zarurligi nimalarda ko’rinadi? 3. Soliqlarning xususiyatlari va belgilari borasida ma’lumot bering. 4. Soliqlarning funksiyalari va vazifalarini farqlab bering.

Ilova-2

«Aqliy hujum»

Ilova-3

S Sоliqlаrning iqtisоdiy mоhiyati vа оb’еktiv zаrurligi оliq tushunchаsi iqtisоdiy kаtеgоriya sifаtidа dаvlаtning pаydо bo’lishi vа uni fаоliyatining dаvоmiyligi bilаn bеvоsitа bоg’liqdir. SHu o’rindа sоliq kаtеgоriyasi dаvlаtni iqtisоdiy siyosаti оrqаli iqtisоdiy vоqеylik sifаtidа yuzаgа chiqishini tа’kidlаsh lоzim. Sоliq tushunchаsi tоr mа’nоdа dаvlаt iхtiyorigа sоliq to’lоvchilаrdаn mаjburiy tаrtibdа undirilаdigаn pul tushumlаrini ifоdаlаydi.

Sоliqlаrning аmаl qilishini bоzоr iqtisоdiyotigа o’tish shаrоitidа ikki hоlаt bilаn ifоdаlаsh mumkin: birinchidаn, dаvlаtning qаtоr vаzifаlаrini mаblаg’ bilаn tа’minlаsh zаrurligi, ikkinchidаn, bоzоr iqtisоdiyoti qоnun-qоidаlаri.

Qаyd etish lоzimki, hоzirgа qаdаr dаvlаtning funkцiyalаrini bаjаrish uchun lоzim bo’lgаn mоliyaviy mаblаg’lаrni shаkllаntirishning sоliqlаrdаn bоshqа usuli jаhоn аmаliyotidа qo’llаnilgаn emаs. Dеmаk, hukmrоn kuch sifаtidа dаvlаt mаvjud ekаn, mоliyalаshtirish usuli sifаtidа sоliqlаr аmаl qilаdi. Mа’lumki, jаmiyat iqtisоdiy hаyoti judа murаkkаb iqtisоdiy hоdisаlаrdаn ibоrаt bo’lib, аnа shu murаkkаblik bеvоsitа sоliqlаrgа hаm tеgishliki, bu hоlаt sоliqlаrni iqtisоdiy mоhiyatini tеrаn аnglаshni tаqоzо etаdi.

Ilova-4
“PINBORD” TEXNIKASI






Pinbord (inglizchadan: pin-mahkamlash, board-yozuv taxtasi) munozara usullari yoki o’quv suhbatini amaliy usul bilan moslashdan iborat.





O’qituvchi:

• 
  Taklif etilgan muammoni yechishga o’z nuqtai nazarini bayon qiladi.
  
• 
  Ommaviy to’g’ri aqliy hujumni tashkillashtiradi.
  

O’quvchilar:

• 
  Fikrlarni taklif etadilar, muhokama qiladilar, baholaydilar eng ko’p maqbul g’oyalarni tanlaydilar va ularni qog’oz varag’iga asosiy so’zlar ko’rinishida (2 so’zdan ko’p bo’lmagan) yozadilar va yozuv taxtasiga biriktiradilar
  

Guruh a’zolaridan 2-3 ta vakil doskaga chiqadilar va maslahatlashgan holda:

• 
  Aniq xato yoki qaytariluvchi g’oyalarni saralaydilar;
  
• 
  Tortishuvlarni aniqlaydilar;
  
• 
  G’oyalarni tizimlashtirish mumkin bo’lgan belgilar bo’yicha aniqlaydilar;
  
• 
  Shu belgilar bo’yicha hamma g’oylarni yozuv taxtasida guruhlayfilar
  

O’qituvchi:

• 
  Umumlashtiradi va natijalarni baholaydi.
  

Ilova-5

Topshiriq

Soliqlarning funksiyalari va vazifalarini farqlab bering. Soliqqa tortish tamoyillari qanday tartibda guruxlanadi? . Soliqqa tortishning iqtisodiy, tashkiliy va huquqiy tamoyillari moxiyatini tushuntirib bering. . O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida qanday soliqqa tortish tamoyillari ifodalangan?