1 mavzu: Psixologiyaning predmeti

4. Psixikaning aks ettirish va boshqaruvchilik vazifalari 

      I.M. Sechenov o`zining “Bosh miya reflekslari” (1863) kitobida shunday fikrni ilgari suradi: “ongli va 

ongsiz hayotning hamma aktlari o`zining yuzaga kelish jihatidan reflekslardan iboratdir”. 

---

Psixikaning  asosiy  vazifalarini  “Venna  diagrammasi”  usuli  yordamida  quyidagicha  ishlab  chiqish 

mumkin: 

 

Aks 

ettirish 

 

boshqaruvchilik 

 

        Psixik  (ruxiy)  jarayonlar  organizm  hayotida  aks  ettiruvchilik,  signallik  va  boshqaruv  funktsiyasini 

bajaradi.  Organizmning  boshqaruv  faoliyati  organizm  xatti  -  harakatlariga,  muhit  o`zgarishlariga 

muvofiqlashtirish va shu yo`l bilan organizmning muhitga to`g`ri, qulay moslashib olishiga imkon beradi. 

I.M. Sechenov psixik faoliyatning ruxiy jihatdan boshqarilishi reflektor xarakterga ega ekanligi haqidagi 

g`oyani  ilgari  suradi.  Nazariy  jihatdan  muhim  ahamiyatga  ega  bo`lgan  bu  g`oyalarning  to`g`riligini  I. 

P.Pavlov  tajribada  isbotladi.  I.P.Pavlov  oliy  nerv  faoliyati  qonuniyatlarini  kashf  etdi.  Uning  ana  shu 

qonuniyatlari haqidagi barcha qarashlarini umumlashtirilgan holda ikki xil signal tizimi haqidagi ta`limot 

deb atash mumkin. I.P. Pavlov hayvonlarda birinchi signal tizimini (ranglar, hidlar, obrazlar) insonlarda, 

ikkinchi signal tizimini signallar signali, ya`ni so`zlar tashqil qilishini aniqlagan.