1-mavzu. Ishlab chiqarishni boshqarishda iqtisodiy axborotlarning roli, xususiyati va xarakterli turlari reja

2.Axborotlarni foydalanuvchiga etkazib berish texnologiyasi.
Moddiy dunyoda axborotlar almashuvchi, uning o’zgarishi va uzatilishi sodir bo’lishi uchun axborotlarning manbasi, uzatgich, aloqa kanali, qabul qiluvchi va axborotlar oluvchisi bo’lishi kerak. Uzatish muhiti axborot manbasi va oluvchisini axborot tizimiga birlashtiradi.

10.1-rasm. Axborotlarni foydalanuvchiga etkazib berish
texnalogiyasi.

Axborotlar turlari bo’yicha tasniflanadi. Ilmiy axbort –bu tabiat, jamiyat va tafakkurning ob’ektiv qonunlarini eng to’liq aks ettiruvchi axborotlardir. U olinish yoki foydalanish sohasi bo’yicha siyosiy, iqtisodiy, texnik, fizik, belgilanishi bo’yicha ommaviy va maxsus axborotlarga bo’linadi.

Tashkiliy boshqaruv tizimlarida kishilarni boshqarish bilan bog’lik texnik ob’ektlarni boshqarish bilan texnik axborotlar farqlanadi.
Iqtisodiy axborot moddiy boyliklar va xizmatlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, almashtirish, avtomatlashtirilgan ite’mol qilish jarayon-larini aks ettiradi. Iqtisodiy axborot ko’proq ijtimoiy ishlab chiqarish bilan bog’liqligi sababli, u ko’pinga ishlab chiqarish axboroti deb ataladi. Ko’p martalab foydalanishi, mantiqiy operatsiyalarning katta soni va nisbatan murakkab bo’lmagan matematik hisob-kitoblar bilan ta’riflanadi.
Bozor munosabotlari sharoatlarida axborotlar va axborot texnologiya-lariga o’sib borayotgan talab shunga olib keladiki, axborotlarni ishlab chiqarishning zamonaviy texnologiyasi texnik vositalari eng avvalo,EHM, kommunikatsiya vositalarining juda xilma-xil turlarini qo’llashga mo’ljak-langan.Ular asosida nafaqat axborotlarni jamlash, saqlash, qayta ishlash, balki terminal qurilmalarni mutaxassis yoki qaror qabul qiluvchi raxbarning ish joyiga judayam yaqishlashtirish maqsadida turli konfigura-tsiyalardagi hisoblash tizimlari va tarmoqlari tashkil qilinadi. Bu AATex ning ko’p yillik yutug’idir.
Bozor munosobotlarning rivojlanishi tadbirkorlik faoliyatida yangi turlarning paydo bo’lishiga jumladan, axborot- kommunikatsiyalari biznesi, axborot texnologiyalarini ishlab chiqish, ularni takomillashtirish, AATexnik tarkibiy qismlari, xususan, axborot va hisoblash jarayonlarini avtomatlashtiruvchi dasturiy mahsulotlarni tarqatish bilan shug’ullanuvchi firmalarning tashkil qilinishiga olib keldi. Bularga, hisoblash texni-kasi, kommunikatsiyalar vositalari, idoralar jihozlari va xizmatlarning maxsus turlari-axborot-texnik va maslahat xizmatlarini ko’rsatish, o’qitish va h.k.larni kiritish mumkin. Bu axborot texnologiyalarning boshqaruv va ishlab chiqarish jarayonlarida keng tarqalishi va samarali foydalanishi amalda hamma joyda qo’llanilishga olib keldi.