1-ma'ruza, Biomexanika va bioakustika

 
Xulosa
Qon va qon zardobi yopishqoqligini o’lchash yo’li bilan tirik organizmda bo’layotgan ko’plab 
jarayonlar haqida ma’lumotga ega bo’lish mumkin. Yurak ishi va quvvati, qon bosimi bu kundalik ha
yot uchun zaruriy faktorlardir. Ularni aniqlash va baholash muhim masala hisoblanadi. Ko’chish hodi
salarni bilish tirk organizmda va atrof muhitda bo’layotgan jarayonlarni to’liq tushinish uchun muhi
m hisoblanadi. Tirik organizmda ovqatning hazm bo’lib energiyaga aylanishi, organizmni kislorod bi
lan ta’minlash diffuziya tufaylidir. Issiqlik mahsuldorlikni aniqlash, uni doimiy saqlash, chorva molla
ri samaradorligini oshirishda muhim rol o’ynaydi. Molxona va parrandaxonalarda haroratni doimiy s
aqlash, ularni shamollatib turish ham juda muhim masala hisoblanadi.Termodinamik jarayonlar ko’pl
ab fizik va biologik hodisilar asosini tashkil qiladi. Issiqlik energiyaning bir turi bo’lib, ayniqsa tirik 
mavjudod uchun juda katta ahamiyatga egadir. Inson va hayvonlar hayoti faoliyatida haroratning va 
holatining ozga o’zgarishi uning rivojiga va borlig’iga katta ta’sir ko’rsatadi. Entropiya esa tirik va o’
lik mavjudod uchun tartibsizliklar darajasini ko’rsatuvchi energiya o’lchovidir. 
Sinov savollari
1. Suyuqliklarda qanday oqim turlari mavjud? 
2. Ideal va real suyuqliklar nima? 
3. Uzluksizlik va Bernulli tenglamalari fizik mohiyati nima? 
4. Yopishqoqlik koeffisiyenti va uni o’lchashning ahamiyati nimadan iborat? 
5. Viskozimetrlar nima? 
6. Qon tomirlari elastiklik xususiyatining mohiyati nimadan iborat? 
7. Yurak ishi va quvvati. 
8. Sistola va diastola nima? 
9. Qon bosimini o’lchashning Korotkov usuli mohiyati nimadan iborat?
10.Ko`chish hodisasining qanaqa turlarini bilasiz? 
12.Fik, Furye va Nyuton qonunlarini tushuntiring. 
13.Biologik sistemalar: o’pka, qon tomirlari, oshqozon, ichak va teri qatlamlarida ko’chish hodisasi 
qanday ro’y beradi? 
14.Tirik organizmda issiqlik almashish jarayoni qanday ro’y beradi? 
15.Ko`chish hodisasi tirik organizm uchun qanday ahamiyatga ega? 
16.Molxona va parrandaxonalarda namlik va harorat qanday bo’lishi kerak? 

---

17. Biologik sistemalarda energiyaning saqlanish qonuni. 
18. Ichki energiya nima? 
19.Termodinamikaning ikkinchi qonuni? 
20. Tirik organizm ochiq termodinamik sistema 
21. Entropiyaning fizik mohiyati. 
23. Veterinariyada kriogen texnikasidan foydalanish. 
3-ma'ruza. Elektr hodisalar. Bioelektromagnetizm. 
3.1.Elektr maydon va uning asosiy xarakteristikalari. 
Elektr maydoni materiyaning ko’rinishlaridan biri bo’lib, uning yordamida shu maydonda turgan 
elektr zaryadlariga kuch ta’siri vujudga keladi. Biologik tuzimllarda hosil bo’ladigan elektr 
maydonning xossalari organizm holatini aniqlashda axborot beradi. 
Qadim zamondan shoyiga ishqalangan yantar o’ziga mayda buyumlarni tortishi aniqlangan. 
Hozirgi vaqtda hamma moddalar tarkibida ikki xil zaryad bo’lishi mumkinligi aniqlangan. Teriga 
ishqalangan shishada paydo bo’lgan zaryad musbat, movutga ishqalangan ebonitda paydo bo’lgan 
zaryad manfiy. Bir xil ishorali zaryadlar o’zaro itarishadi, turli xillari esa tortishadi. 
Amerikalik olim Milliken elektr zaryad diskret ekanligini aniqladi. (e = 1,6 x 10
-19 
C). Elektron 
(Me = 9,11 x 10
-31
кг
) manfiy va proton (Mp = 1,67 x 10-27 кг) musbat zaryadlardir.
1843 y. Faradey zaryadlar saqlanish qonunini ochdi: har qanday yopiq sistemada elektr 
zaryadlar algebraik yig’indisi o’zgarmas qoladi.
1795 y. Kulon qo’zg’almas zaryadlar orasidagi o’zaro ta’sir kuchini aniq-lovchi qonunni ochdi: 
ikkita zaryad orasidagi o’zaro ta’sir kuchi zaryadlar ko’paytmasiga to’g’ri proporsional, ular 
orasidagi masofa kvadratiga teskari proporsionaldir.
(3.1) ε
0
=8,85.10
-12 
f/m elektr doimiysi
Zaryad maydoniga biror boshqa zaryad kiritsak Kulon kuchi ta’sir qiladi. Demak, zaryad atrofida 
maydon mavjud. Elektr maydonning kuch xarak-teristikasi bo’lib kuchlanganlik hisoblanadi.