1-маъруза (4 соат)

19-ma`ruza. (4 soat).

AVTOMATIK TARJIMA VOSITALARIDAN FOYDALANISH

Reja

1. Avtomatik tarjima programmasi

2. Promt 98 programmasi

3. Promt 98 programmasining ishchi oynalari

4. Lug’atlar bilan ishlash

---

62

5. So`zlarni band qilish

6. Promt 98 dan foydalanish

Avtomatik tarjima programma vositalarini shartli ravishda ikkita

asosiy toifaga bo`lish mumkin.

Birinchi toifa kom’yuter lug’atlaridai iborat. Kom’yuter

lug’atlarining vazifasi oddiy lug’atlar vazifasi bilan bir xil: noma`lum

so`z mazmunini anglatadi. Kom’yuter lug’atlarining afzalligi kerakli

so`z mazmunini avtomatik izlash va topishning qulayligi va tezligida

ko`rinadi. Avtomatik lug’at, odatda, so`z tarjimasini berilgan

klavishlar kombinatsiyasini bosish orqali so`zlarni tarjima qilish

imkonini beradi. Lug’at nafaqat so`zlar, balki tipik so`z birikmalarini

ham o`zida jamlashi mumkin.

Ikkinchi toifaga to`liq matnni avtomatik tarzda tarjima qilishga

imkon beruvchi programmalar kiradi. Ular bir tildagi (xatosiz

tuzilgan) matnni qabul qilib, boshqa tildagi matnni beradi. Ish

jarayonida programma qamrovli lug’atlar, grammatik qoidalar majmui

va programma nuqtai-nazaridagi eng sifatli tarjimani ta`minlovchi

boshqa omillardan foydalanadi.

Ushbu vositalardan foydalangan holda programma boshlang’ich

matndagi gaplarning grammatik tarkibini tahlil qiladi, so`zlar

orasidagi aloqani topadi va jumlaning boshqa tildagi turi tarjimasini

ko`rishga intiladi. Gap qancha qisqa bo`lsa, tarjima shuncha to`g’ri

chiqishiga imkon yaratiladi. Uzun gaplar va murakkab grammatik gap

ko`rinishlarida tarjima sistemasi yaxshi natijaga olib kelmasligi

mumkin.

Hozirda kunda keng tarqalgan (ingliz, frantsuz, nemets, ispan,

rus) tillar bo`yicha avtomatik tarjima qiluvchi programmalar

qo`llanilyapti.

Biz

kundalik

faoliyatimizda

tarjimon

programmalarning ko`p turlarini uchratishimiz mumkin. SHulardan

keng tarqalgan sistemalaridan Socrat va Stylus programmalari

hisoblanadi. Stylus, shubxasiz, tarjimada yana ham yuqori sifat va

o`zgaruvchanlikni ta`minlaydi. Stylus programmasining so`nggi

versiyasi o`z nomini o`zgartirdi va u endi Promt 98 deb ataldi.