1– Laboratoriya ishi cho’yan ishlab chiqarish jarayonini o’

yoqilg’ining yonishi. Furma orqali domnaga haydalayotgan qizdirilgan havo kislorodi uning ro’parasidagi koksni yondiradi: ajralayotgan issiklik hisobiga ma’lum vaqtdan so’ng furma atrofida temperatura 1100— 2000°S gacha ko’tariladi. Natijada pechda temir oksidlardan temirni qaytaruvchi asosiy gaz (SO) mikdori ortadi.

Domna pechining ishlash sxemasi:
1- domna pechi; 2', 2F- havo qizdirgich; 3- kompressor; 4- mo’ri;5- gaz trubasi, 5', 6, to’sgichlar; 7- sovuq havo trubasi; 8- qizdirilgan havoni furmalarga uzatish trubasi; 9- furmalar


Domna pechining mahsulotlari.
Domna pechining asosiy mahsuloti cho’yandir. Lekin cho’yan oliщda u bilan birga ko’pgina shlak, domna gazi va koloshnik changlari ham ajraladi. Shlak, domna gazi va koloshnik changlaridan sanoatda keng foydalanilganligi sababli, ularni ham shartli ravishda domna pechining qo’shimcha mahsulotlariga kiritiladi. Domnalarda olinadigan cho’yanlar qay maqsadlarda ishlatilishiga ko’ra quyidagi turlarga ajratiladi:
a) Qayta ishlanadigan cho’yanlar. Bu cho’yanlar tarkibida o’rtacha 3,8-
4,4% S; 0,3-1,9% Si; 0,2-1,0% Mp; 0,15-0,2% R va 0,02-0,07% S
bo’ladi. Ularda uglerodning hammasi yoki ko’proq qismi temir bilan
kimyoviy birikma temir karbidi (Fe₃C) holida, qolgani grafit
tarzida bo’ladi. Bu cho’yanlar juda qattiq va mo’rtdir. Sanoatda bu cho’yanlardan po’lat olinishi sababli ularni qayta ish­lanadigan cho’yanlar deyiladi. Bu cho’yan quymalarining yuzalari oqish tusda bo’lganligidan oq cho’yanlar deb ham yuritiladi.Domnalar­da olinayotgan cho’yanlarning 80—90% i bu cho’yanlarga to’g’ri keladi.
b) Quyma cho’yanlar. Bu cho’yanlar tarkibida o’rtacha 3,5-4% S; 3,2-
3,6% Si; 1,5% gacha Mp; 0,05-0,45% R va 0,03% S bo’lib, uglerodning
ko’p qismi erkin holda, ya’ni grafit tarzida bo’ladi. Bu cho’yanlarning
yuzalari kulrang tusda bo’lganligi uchun kulrang cho’yanlar deb
ham yuritiladi.