1-amaliy mashg‘ulot Mavzu: avtomobilga qo‘yiladigan talablar

Tormoz mexanizmini xisoblash
1) Tormoz mexanizmi xosil qilishi kerak bo‘lgan tormoz momentini aniqlash.

Tormoz mexanizmi xosil qilishi kerak bo‘lgan tormoz momenti g‘ildirak-lardagi maksimal tormoz momentidan kichik bo‘lmasligi kerak; ya’ni:

O‘qqa tushayotgan yuklanish g‘ildiraklarga teng taqsimlanadi deb hisobla-sak, u holda g‘ildirakdagi maksimal tormoz momenti quyidagicha aniqlanadi:

;
2) Tormoz mexanizmi kolodkalariga ta’sir etuvchi yuritma kuchini aniqlash:

- diskli tormoz mexanizmini xisoblash:

Zarur bo‘lgan tormoz momentini hosil qilish uchun diskli tormoz mexanizmiga ta’sir etayotgan yuritma kuchi quyidagicha aniqlanadi:

- barabanli tormoz mexanizmini xisoblash (yuritma kuchlari teng va kolodka tayanchlari bir tarafga joylashgan barabanli tormoz mexanizmi misolida):

Zarur bo‘lgan tormoz momentini hosil qilish uchun barabanli tormoz mexanizmiga ta’sir etayotgan yuritma kuchlari quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: k_o- koeffisiyent (grafikdan olinadi)

a- kolodka tayanchidan tormoz mexanizmi markazigacha masofa;

μ- ishqalanish koeffisiyenti; (μ = 0,35)

r_b- tormoz barabani radiusi;

h- kolodka tayanchidan ishchi silindr markazigacha bo‘lgan masofa;

3) Tormoz mexanizmining kolodka qoplamalaridagi solishtirma yuklanish:

bu yerda: M_a - avtomobilning to‘la massasi, [kg]

ΣF_qop– barcha kolodka qoplamalari yuzalarining yig‘indisi.

Yengil avtomobillar uchun r_qop=10...20 N/sm^2

Yuk avtomobillari va avtobuslar uchun r_qop=20...40 N/sm^2
4) Tormoz mexanizmining solishtirma ishqalanish ishi:

bu yerda: M_a- avtomobilning to‘la massasi, [kg]

V_amax - avtomobilning maksimal tezligi, [m/s]

ΣF_qop– barcha kolodka qoplamalari yuzalarining yig‘indisi, [sm2]

[q_o] - solishtirma ishqalanish ishining ruxsat etilgan qiymati,

(yengil avtomobillar uchun – 1...2 kDj/sm² ; yuk avtomobillari uchun – 0,6...0,8 kDj/sm² )
5) Avtomobil bir marta tormozlanganda baraban (disk)ning qizishi:

bu yerda: M_g- g‘ildirakka tushayotgan massa, [kg]

m_b - barabanning massasi, [kg]

C- barabanning solishtirma issiqlik sig‘imi, S=500 Dj/kGk

V_a- avtomobil tezligi (V_amax=30 km/s)
Barabanning qizishi bir marta tormozlanganda 20⁰S dan oshmasligi kerak.