1- mavzu: “Nutq madaniyati” fanining mazmuni, maqsad va vazifalari

2.  Tanqidiy nutq. 

Yuz  bergan  hodisalar,  shaxslar  hatti-harakatlariga  e’tirozli  munosabatda 

bo`luvchi nutq tanqidiy nutq hisoblanadi. 

Tanqidiy nutq oldiga qo`yilgan talablar: 

a)  yuz bergan voqea-hodisalarning mohiyatini ochib berish; 

b)  tanqid uchun dalillarning yetarli bo`lishi; 

c)  notiqning o`ta hayajonlanib ketmasligi; 

d)  haqiqatdan chetlanmaslik; 

e)  kishi shaxsiga tegmaslik; 

f)  nutq shaklining jozibadorligi, ohangdorligi. 

To`ylarda, tantanalarda, yubileylarda, tug`ilgan kunlarda so`zlanadigan nutq 

tabrik nutqidir. Bu nutq oldiga qo`yilgan talablar. 

a)  tabriklanuvchi 

shaxsning 

ijodi, 

hayoti, 

fazilatlaridan 

asosiy 

ma’lumotlarni berish; 

b)  nutqning ixcham, jozibador, ohangdor bo`lishi; 

---

c)  nutqning til vositalariga boy, shaklan qiziqarli bo`lishi. 

Til – ma’lum kishilar jamoasi a’zolarining muloqoti uchun muhim va asosiy 

vosita  hisoblangan  o`ziga  xos  belgilar  sistemalaridan  biri  bo`lib,  jamiyatda 

tafakkurning rivojlanishi uchun, madaniy tarixiy an’analarni avloddan-avlodga 

yetkazish uchun xizmat qiladi. 

 

Nutq  –  ifodalangan  ma’lumot  talabiga  mos  holda  til  qoidalari  asosida 

tuzilgan til belgilarining tartibidir. 

 

Matn  –  u  yoki  bu  holda  tugallangan  mazmun  va  nutqning  birligini  o`zida 

shakllantirgan hamda ifodalangan og`zaki yoki yozma asarga aytiladi. 

 

Fikrni  og`zaki  bayon  etganda  o`qituvchi  suhbat,  muhokama,  munozara 

usullaridan foydalanadi. 

 

Fikrni  yozma  bayon qilish bayon, saylanma  bayon, konspekt, referat, sharh 

biologiyasi,  avtibiografiya,  tavsifnoma,  intervyu,  ma’ruza,  lektsiya,  hisobot, 

maktub, kundalik kabi shakllardan iborat.