1- mavzu: Iqtisodiy geografiya fanining

O„zbekiston Respublikasining aholi tug„ilishi, o„limi va tabiiy 
ko„payishi. 
 
Yil 
lar 
Tug„ilganlar 
soni, ming 
kishi 
O„lganlar 
soni, ming 
kishi 
Tabiiy 
ko„payish, 
ming kishi 
Har 1000 kishi hisobiga 
 
Tug„ilganlar 
O„lganlar  
Tabiiy 

---

 
149 
soni,  kishi 
soni,  kishi 
ko„payish, 
kishi 
 
Jami aholi 
 
1960 
340,6 
 
51,7 
288,9 
39,8 
6,0 
33,8 
1965 
355,1 
 
60,1 
295,1 
34,7 
6,0 
28,8 
1970 
401,6 
 
66,2 
335,4 
33,6 
5,5 
28,1 
1975 
478,6 
 
100,2 
378,4 
34,2 
7,2 
27,0 
1980 
540,0 
   
118,9 
421,1 
33,8 
7,4 
26,4 
1985 
 
 679,6 
131,7 
547,4 
37,2 
7,2 
30,0 
1990 
 
 691,6 
124,5 
567,1 
33,7 
6,1 
27,6 
1995 
   
677,3 
143,5 
533,8 
29,8 
6,3 
23,5 
2000 
 
527,6 
135,6 
392 
21,3 
5,5 
15,8 
2001 
 
512,9 
132,5 
380,4 
20,4 
5,3 
15,1 
Respublika  aholisining  ko„payishida  tashqi  migratsiyaning  ham 
roli  bor.  Ammo  bu  omilning  ijobiy  ta‟siri  ko„proq  avvaligi  yillarga 
to„g„ri kelgan. 70- va xususan 80- yillar oxiridan boshlab ushbu jarayon 
O„zbekiston  uchun  manfiy  natijaga  ega  bo„lgan,  keyingi  yillarda 
Respublikaning  tashqi  migratsiyasi  aloqalari  doimo  manfiy  oqibatlarga 
ega, ya‟ni  emigratsiya immigratsiyadan ancha ko„p bo„lgan. Bu asosan 
bir  vaqtlar  O„zbekistonga  ko„chib  kelganlarning  yana  o„z  vataniga 
qaytib  ketishlari  natijasida  yuz  bergan.  Masalan,  Respublikamizdan 
tashqariga ketganlar soni 1994 yili 179 ming kishini, kelganlar soni esa 
38  mingni  tashkil  qilgan,  oqibatda migratsiya  qoldig„i  -141  ming  kishi 
bo„lgan. 
 
A.P. Maksakova va O.B. Otamirzoyev ma‟lumotlariga qaraganda, 
1991-1997 yillarda Respublika shahar joylari bo„yicha netto-migratsiya, 
ya‟ni  sof  salbiy  migratsiya  qoldig„i  rus  millatiga  mansub  bo„lganlarda 
302 ming, tatarlarda 95, yahudiylarda 50, ukrainlarda 28, nemislarda 20 
ming kishini tashkil etadi. 

---

 
150 
Qayd  etish  lozimki,  tashqi  migratsiyada  ko„proq  shahar  aholisi 
qatnashadi. Shu sababli ham bu vaziyat joylardagi mehnat resurslarining 
miqdor va sifat jihatlariga o„z ta‟sirini ko„rsatadi.  
Mamlakatimizdagi ichki migratsiyaga keladigan bo„lsak, ma‟lumki 
urush  yillaridan  keyin  ko„pgina  cho„l  hududlari  o„zlashtirila  boshlandi, 
shu    munosabat  bilan  aholisi  zich  bo„lgan  hududlardan,  xususan 
Ffarg„ona  vodiysidan  aholi  ko„chirib  olib  kelishdi.  Hozirgi  vaqtda 
respublika  ichki  ko„chirishning  asosiy  yo„nalishlaridan  biri  aholining 
qishloq  joylardan  shaharlarga  o„tib  joylashishidir.  Keyingi  yillarda 
jonlangan  bu  jarayon  rivojlanib  borayotgan  bozor  iqtisodiyoti 
munosabati  bilan  yanada  tezlanishi  kutiladi.