1-§. Diyorimiz jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri siz ushbu darslikda iv–xv asrlar

34-§. AMIR TEMURNING TASHQI SIYOSATI


Tashqi siyosat. Amir Temur davlati bilan Vizantiya, Turkiya, Hindiston, Ispaniya, Fransiya, Angliya, Oltin O‘rda, Mo‘guliston, Xitoy kabi davlatlar iqtisodiy, siyosiy va madaniy aloqalar o‘rnatdilar. Amir Temur davlatining tashqi siyosati o‘z oldiga ⦁mamlakat xavfsizligini ta’minlash; ⦁qo‘shni mamlakatlarda o‘z ta’sirini mustahkamlash; ⦁Turkiya, Hindiston, Xitoy, Venetsiya, Ispaniya, Fransiya va Angliya bilan iqtisodiy, elchilik, madaniy aloqalarni o‘rnatish va rivojlantirish kabi vazifalarni qo‘ygan.
XIV asr oxirlarida vujudga kelgan muayyan xalqaro vaziyat tufayli Amir Temur davlati, Turkiya, Misr va Oltin O‘rda eng qudratli davlatlar sifatida siyosiy maydonga chiqdi. Bu davrda Amir Temurga Mo‘g‘uliston, Oltin O‘rda va Misr bilan ittifoqdagi Usmoniylar Turkiyasi qarama-qarshi turardilar.
Mo‘g‘uliston bilan munosabatlar. Movarounnahr mo‘g‘ullar istibdodidan xalos etilib, mamlakatda Amir Temur hokimiyati o‘rnatildi, lekin uning sarhadlari hali tinch emas edi. Mo‘g‘ulistonda ulus beklarining isyonlari va ularning Toshkent
viloyati bilan Farg‘ona vodiysiga talonchilik xurujlari ro‘y berib turardi. Shimol tarafda Oq O‘rdada Jo‘ji ulusining tojtaxti uchun kurash kuchaygan, ularning Xorazm hukmdorlari bilan qo‘shilib, Buxoro, Chorjo‘y va Qarshi ustiga qilgan talonchilik yurishlari davom etardi.
Bularni bartaraf qilmay turib, Amir Temur o‘z davlatining xavfsizligini ta’minlay olmas edi. Manbalarning guvohlik berishicha, Amir Temur bu masalani muzokaralar yo‘li bilan hal qilishga urindi. Lekin foydasi bo‘lmadi. Uni qurol vositasi bilan hal qilishga majbur bo‘ldi. Amir Temur 1371–1390-yillarda olib borgan yetti harbiy yurishdan keyin Mo‘g‘ulistonda tinchlik o‘rnatish va uni o‘zining ta’sir doirasiga kiritib olishga muvaffaq bo‘ldi.