1-§. Diyorimiz jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri siz ushbu darslikda iv–xv asrlar

* Sind daryosi bo‘yidagi jang – Jaloliddin Manguberdi va Chingizxon qo‘shinlari o‘rtasidagi jang (1221-yil 24–26-noyabr). Jangda Chingizxon qo‘shinlari muvaffaqiyat qozonadi




22-§. JALOLIDDIN MANGUBERDI MOHIR SARKARDA


Jaloliddin davlatining tashkil topishi. Jaloliddin Sind darayosidan kechib o‘tganidan so‘ng qolgan jangchilarini to‘plab, Shimoliy Hindiston hududidagi bir qancha davlatlar hukmdorlari bilan aloqa o‘rnatishga harakat qildi. Biroq Shatra viloyatining hukmdori Jaloliddin Manguberdining og‘ir ahvolidan foydalanib, unga qarshi hujum qiladi. Bu jangda g‘alabaga erishgan Jaloliddin Manguberdiga Shatra
hukmdorining mingta otliq va besh mingta yaxshi qurollangan jangchilari taslim bo‘ladilar va uning tomoniga o‘tadilar. Bu mu vaffaqiyatdan so‘ng, tevarak atrofdagi yangi kuchlar Jaloliddinga kelib qo‘shiladilar. Dehli sultoni Shamsuddin Eltutmish Xorazmshohga bunday maktub yo‘llaydi: “Sening ortingda islomning dushmani turgani sir emas. Sen butun musulmonlarning sultonisan. Men bunday paytda senga qarshi bo‘lishni istamayman. Taqdir qo‘lida senga qarshi qurol bo‘lishni xohlamayman. Men kabi odam seningdek insonga qarshi qilich ko‘tarishi kechirilmas holdir!”
Shu tariqa, Jaloliddin Manguberdi Shimoliy Hindistonda davlat barpo qiladi. Sulton o‘z ahvolini yaxshilab oladi, unga tobe hind mulklarida uning nomi xutbaga qo‘shib o‘qilgan. O‘z nomidan kumush va mis tangalar zarb ettirib, soliqlar joriy qiladi. Lekin Hindistonning katta-kichik hukmdorlari Xorazmshohning kuchayib ketishidan xavfsirashardi. Ular o‘zaro til biriktirib Jaloliddin Manguberdiga qarshi ittifoq tuzmoqchi ekanliklari ayon bo‘lib qoldi. Jaloliddin Manguberdining ikki lashkarboshisi Yazidak pahlavon va Sunqurjiq xiyonat qilib Eltutmish tomoniga o‘tganlar. Jaloliddin Manguberdi Hindistonda uch yil hukmronlik qiladi. U Hindistonda muqim o‘rnashish, ittifoqchilar topish mushkul ekanligini anglab, 1224-yili bu yerda o‘z noiblarini tayinlab, o‘zi esa Iroqqa yo‘l oladi.