Хотира ва шахс тажрибасининг бойлиги Хотира-бу тажрибамизга

• Хотира ва шахс тажрибасининг бойлиги

• Хотира-бу тажрибамизга
• алоқадор хар қандай
• маьлумотни эслаб қолиш, эсда сақлаш,
• эсга тушириш ва унитиш билан боғлиқ
• мураккаб жараёндир. Хотира хар
• қандай тажрибамизга алоқадор
• маьлумртларнинг онгимиздаги аксидир.

• Инсон хотирисининг яхши бўлиши, яьни
• хис-кечинмаларимиз, кўрган-кечиргарларимизнинг
• мазмуни тўлароқ миямизда сақланиши
• қуйидаги омилларга боғлиқдир:
• эсда сақлаб қолиш билан боғлиқ
• харакатларнинг якунланганлик даражасига;
• шахснинг ўзи шуғулланаётган ишга
• нечоғлик қизиқиш билдираётганлиги ва шунга мойиллиги;
• Шахснинг бевосита фаолият мазмуни ва ахамиятига
• муносабатининг қандайлигига;
• Шахснинг айни пайтдаги кай0фиятига;
• Иродавий кучи ва интилишларига.

• Хотира жараёнлари шахснинг фаолиятидаги
• ютуқларига боғлиқ бўлгани учун хам, унинг
• табиати, қандай кечишига кўплаб олимлар
• ахамият берганлар. Масалан нима учун
• Одам у ёки бу маьлумотни хотирада сақлайди,
• деган саволга турли олимлар турлича жавоб
• берадилар. Масалан, физиологлар
• унинг сабабини мияда хосил бўладиган
• нерв боғланишлари-ассоциялар билан боғлашса,
• биохимиклар-рибонуклеин кислота
• (РНК) ва бошқа биохимик ўзгаришлар
• оқибатидадир, деб тушунтирадилар.

• Психологлар эса хотирани доимо
• инсон фаолияти, унинг шахс учун ахамияти ва
• мотивлар характери билан боғлайдилар.
• Чунки шахснинг йўналганлиги, унинг хаётдаги
• мавқеи ва қобилятларининг ривожланганлик
• даражаси айнан хотирасининг мазмунига боғлиқ.
• Шунинг учун хаттоки, шундай гап бор:
• “Нимани эслашингни менга айт мен
• сени кимлигингни айтиб бераман”.

• Умуман хотиранинг самарадорлиги
• эслаб қолишнинг кўлами ва тезлиги,
• эсда сақлашнинг давомийлиги, эсга
• туширишнинг аниқлиги билан боғланади.
• Демак одамлар айнан шу сифатларга
• кўра хам фарқланадилар:

• Материални тезда эслаб қоладиганлар;
• Материални узоқ вақт эсда сақлайдиганлар;
• Истаган пайтда осонлик билан эсга туширадиганлар.

• Масалан айрим одамлар кўрган нарсаларини жуда
• яхши эслаб қолади, демак, уларнинг хотираси
• кўргазмали-образли бўлиб, кўзт бтлпн кўрмагунча
• нарсанинг мохиятини тушунмайди хам.
• бошқалар эса ўзича фикрлаб номини айтиб, мавхум
• тарзда тасаввур қилмагунча, эслаб қолиши қийин
• бўлади. Бундайлар сўз-мантиқий хотира типи
• вакилларидир.

• Ўзлаштирилиш лозим бўлган маьлумотнинг
• хотирада сақланишини америкалик
• Психолог Квинн Вирджиния қуйидагича
• тасаввур қилади.

Сенсор хотира блоки

Маьлумот тушди лекин сақланмади

Қисқа муддатли хотира блоки

Маьлумот сақланмади

Узоқ муддатли хотира блоки

Мухим маьлумот ажратиб олинди.

• Хотиранинг 8 қонуни мавжуд бўлиб улар қуйидагилар:

• Англанганлик қонуни
• Қизиқиш қонуни
• Илгариги билимлар қонуни
• Эслаб қолишга тайёрлик қонуни
• Ассоциациялар қонуни
• Бирин-кетинлик қонуни
• Кучли таасуротлар қонуни
• Томозланиш қонуни.

• ЭЬТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ